Τα δικαιώματα του παιδιού

Οι μαθητές/τριες να:
• Να παρουσιάζουν βασικά χαρακτηριστικά του εαυτού τους.
• Να αναπτύσσουν ομαδικό πνεύμα συνεργασίας και επικοινωνίας αποδεχόμενοι τις ομοιότητες και διαφορές τους.
• Να χρησιμοποιούν ψηφιακά λογισμικά.

Δραστηριότητες:
1. Το μαγικό «κουτί».
Στον «κύκλο» της τάξης κάθε μαθητής/τρια παίρνει στα χέρια του/της το μαγικό «κουτί» και μαζί το «δικαίωμα» λόγου. Με τη βοήθεια ενός καθρέπτη που βρίσκεται στη βάση του, ανακαλύπτει ένα μοναδικό και ξεχωριστό πρόσωπο, που καλείται να παρουσιάσει. Παρακινείται να αναφέρει πληροφορίες για το όνομά του/της, αλλά και κάποια επιτεύγματα του/της («τι καταφέρνω σήμερα που δεν μπορούσα την προηγούμενη σχολική χρονιά»). Εναλλακτικές δραστηριότητες για να παρουσιάσουν οι μαθητές/τριες τον εαυτό τους στους συμμαθητές τους.(Compasito 2012:56-57)
2. Συμπλήρωση ανθρώπινης φιγούρας
Οι μαθητές/τριες καλούνται στο πρώτο φύλλο εργασιών να ζωγραφίσουν και να σημειώσουν σε μικρό σκίτσο ανθρώπου κάτι που γνωρίζουν, ένα συναίσθημα που νιώθουν και μία κίνηση που μπορούν να εκτελέσουν με τα χέρια ή τα πόδια τους.
3. Αφίσα της τάξης. Όλοι/όλες συνεισφέρουν για τη δημιουργία μιας αφίσας (κολλάζ με τις φιγούρες και τα ονόματα των μαθητών/τριών στο συννεφόλεξο).
4. Κλείσιμο συνάντησης: Ένα «πολύτιμο» αντικείμενο μεταφέρεται από χέρι σε χέρι, ψιθυρίζοντάς του ένα «μυστικό». Όλοι μαζί σηκώνονται στον κύκλο και το απελευθερώνουν (Compasito, 2012: 58).

Οι μαθητές/τριες να:
• Να συνδέουν τις ανθρώπινες ανάγκες με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
• Να διακρίνουν τις επιθυμίες από τις ανάγκες.
• Να συζητούν σε ομάδες.

Δραστηριότητες:
Σύνδεση με το προηγούμενο εργαστήριο: Εστίαση σε στοιχεία που αποτυπώνουν τη διαφορετικότητα του καθενός στην αφίσα της τάξης.
1. Μια θύελλα από ιδέες
Ο/Η εκπαιδευτικός χωρίζει τους/τις μαθητές/τριες σε μικρές ομάδες και στη συνέχεια μοιράζει σε κάθε ομάδα μαθητών/τριών μία καρτέλα με ένα ερώτημα: « Τι χρειάζεται ένας άνθρωπος για να ζήσει;» Οι μαθητές/τριες συζητούν σε ομάδες των τεσσάρων μελών και καταγράφουν τις απαντήσεις σε έναν εννοιολογικό χάρτη(ενδεικτικά προτείνεται το Kidspiration https://kidspiration.software.informer.com/3.0/ ή το Bubbl.us .Τα αποτελέσματα αναρτώνται ως εικόνα αναφοράς για να διαφοροποιηθεί στην πορεία εξέλιξης του σχεδίου δράσης. Εναλλακτικά, προτείνεται να χρησιμοποιήσουν το φυλλάδιο εργασίας («Τι χρειάζεται ο άνθρωπος για να ζήσει»).
2. Το Bingo των αναγκών και επιθυμιών. Οι μαθητές/τριες έχουν τη δυνατότητα να κινηθούν στο χώρο -σε περιορισμένο όμως χρόνο- για τη συμπλήρωση ενός παιχνιδιού Bingo. (2η δραστηριότητα) Καταγράφονται τα ονόματα όσων απαντούν («ΝΑΙ» ή «ΟΧΙ») στο ερώτημα αν είναι «αναγκαίο» για τη ζωή τους.
3. Καρτέλες αναγκών και επιθυμιών. Οι μαθητές/τριες εργάζονται σε δυάδες συμφωνώντας ποιες από τις κάρτες με τις εικόνες «αναγκών»/ «επιθυμιών» (3η δραστηριότητα) -μέρος των οποίων έχουν στη διάθεσή τους- θα εντάξουν σε αντίστοιχες κατηγορίες. Συμπληρώνουν με δικές τους ζωγραφιές τέσσερις ( 4) κενές κάρτες για την αποτύπωση διαφορετικών κάθε φορά καταστάσεων. Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια.
4. Κλείσιμο συνάντησης: «Δίνοντας το μπαλάκι». Οι μαθητές/τριες της τάξης, καλούνται να αναφέρουν μια βασική ανάγκη ή μια επιθυμία τους.

Οι μαθητές/τριες να:
• Να λαμβάνουν αποφάσεις στηριζόμενοι σε πληροφορίες.
• Να εκφράζουν τα συναισθήματα και τις εντυπώσεις τους για τη συμμετοχή τους σε σχεδιασμένες δράσεις.
• Να συνδέουν τις ανθρώπινες ανάγκες με τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Δραστηριότητες:
Οι μαθητές/τριες της τάξης χωρίζονται σε ομάδα των τεσσάρων (με κάρτες διαφορετικών σχημάτων) για τη συμπλήρωση των δύο πρώτων στηλών ενός Φύλλου Εργασίας («Επιθυμίες, ανάγκες και δικαιώματα»). Κατά τη συμπλήρωσή τους θα βασιστούν στα μικρά κείμενα των εικόνων και στα παραδείγματα που έχουν ήδη συζητήσει στο προηγούμενο εργαστήριο.
Κινούμενοι/ες σε συγκεκριμένο και εξ αρχής συμφωνημένο χώρο της αίθουσας μπορούν να παραλαμβάνουν το διαθέσιμο υλικό και με προσωπική τους δέσμευση φροντίζουν για την επιστροφή του.
1. «Συμπλήρωση επιθυμιών, αναγκών και δικαιωμάτων»
Συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης και συμπλήρωση της τρίτης στήλης («Ανθρώπινα Δικαιώματα») στον πίνακα του Φύλλου Εργασίας με τον/την εκπαιδευτικό σε ρόλο γραμματέα.
2. «Ταξίδι σε μια νέα ήπειρο» Οι μαθητές/τριες χωρισμένοι σε μικρές ομάδες παίρνουν από ένα φάκελο με τις καρτέλες των επιθυμιών και των αναγκών. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους θα χρειαστεί να αφήσουν πίσω τους κάποιες καρτέλες που δεν είναι απαραίτητες για την επιβίωσή τους.
3. Κλείσιμο εργαστηρίου
Οι μαθητές/τριες αναφέρουν σκέψεις, συναισθήματα και εντυπώσεις, με μία λέξη/ φράση/ ζωγραφιά και απαντούν σε απλές ανοιχτές ερωτήσεις («Τι μου άρεσε περισσότερο στο εργαστήριο»; «Τι δε μου άρεσε ιδιαίτερα»; «Τι με δυσκόλεψε;», «Τι έμαθα, τι κρατάω, τι θα θυμάμαι από το εργαστήριο;», «Ένα καινούριο πράγμα που έμαθα στη σημερινή συνάντηση είναι…»).

Οι μαθητές/τριες να:
• Να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τη μη λεκτική επικοινωνία μεταξύ τους.
• Να συνθέτουν επιμέρους στοιχεία σε μία ολότητα.
• Να αναγνωρίζουν τα δικαιώματα των παιδιών.

Δραστηριότητες:
1. «Αφίσα “Όλα τα παιδιά έχουν δικαιώματα”»
Στους μαθητές/τριες δίνονται αυτοκόλλητα χαρτάκια ίδιου σχήματος αλλά διαφορετικών χρωμάτων. Ο προσδιορισμός της ομάδας, στην οποία ανήκει κάθε ένας/μία επιτυγχάνεται με τη μεταξύ τους συνεργασία, η οποία γίνεται μόνο με χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου και ματιών.
Μία αφίσα -χωρίς τον τίτλο της- παρουσιάζεται αρχικά στην ολομέλεια της τάξης. Κάθε ομάδα επεξεργάζονται ένα διαφορετικό τμήμα - που παρέχεται σε ψηφιακή ή έντυπη μορφή- και αναλαμβάνει την προφορική περιγραφή και απόδοση ενός επιμέρους τίτλου. Η «αποκάλυψη» του αρχικού τίτλου της αφίσας και η εμπλοκή των μαθητών/τριών σε ερωτήσεις σύνδεσης των βασικών εικονιζόμενων αναγκών με τα δικαιώματα του παιδιού, γίνεται στην ολομέλεια.
2. «Έχω δικαιώματα»
Τα μέλη των ομάδων παρακινούνται να εντάξουν σε ένα «μπαούλο» όσες από τις εικόνες (που τους παρέχονται σε μια διαφάνεια)αντιστοιχούν σε δικαιώματα που οι ίδιοι/-ιες θεωρούν ότι έχουν κατακτήσει.
3. «Το σπίτι της Αθηνάς»
Ο/Η εκπαιδευτικός αφηγείται στους μαθητές/τριες την ιστορία της Αθηνάς που συνδέεται με το δικαίωμα της αξιοπρεπούς διαβίωσης. Ακολουθεί συζήτηση(ενδεικτικές ερωτήσεις από τον/την εκπαιδευτικό: «πώς νιώθει η πρωταγωνίστρια της ιστορίας ;», «τι αποφασίζει να κάνει;», «πώς αντιδρούν οι άλλοι;»), στην οποία οι μαθητές/τριες ενδέχεται να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους. Προτείνεται να κατασκευάσουν οι μαθητές/τριες σπιτάκια με απλά υλικά όπως η πρωταγωνίστρια σε επόμενο εργαστήριο.
3. Κλείσιμο εργαστηρίου
Παρόμοια διαδικασία αντιστοίχισης με τη δεύτερη δραστηριότητα αναλαμβάνουν οι μαθητές/τριες με τη συμπλήρωση του Φύλλου Αξιολόγησης από το portfolio.

Οι μαθητές/τριες να:
• Να γνωρίσουν τα κείμενα για τα δικαιώματα του παιδιού.
• Να επεξεργάζονται γραπτά κείμενα για τα δικαιώματα του παιδιού.
• Να ερμηνεύουν προσαρμοσμένο περιεχόμενο για τα δικαιώματα του παιδιού.

Δραστηριότητες:
1. «Παιχνίδι συμπλήρωσης παζλ»
Οι μαθητές/τριες της τάξης παρακινούνται να βρουν το δεύτερο κομμάτι ενός παζλ με βάση την ολοκληρωμένη εικόνα που έχουν στα χέρια τους. (Παράρτημα). Αφού ολοκληρώσουν τα παζλ, οι μαθητές/τριες περιγράφουν τις εικόνες. Ο/Η εκπαιδευτικός συνδέει την περιγραφή των μαθητών/τριών με τα δικαιώματα του παιδιού. Στη συνέχεια θα επεξεργαστούν με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού τα προσαρμοσμένα κείμενα από τη σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού στην ολομέλεια της τάξης.
2. «Δίνουμε τίτλο στο δικαίωμα»»
Οι μαθητές/τριες συμμετέχουν στη διαπραγμάτευση άρθρων της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού σε επίπεδο ολομέλειας.
Παρακολουθούν την ανάγνωση των σχετικών κειμένων από τον/την εκπαιδευτικό της τάξης και παρακινούνται να αποδώσουν το περιεχόμενό τους. Κάθε ένας/μία μαθητής/τρια έχει στη διάθεσή του/της το Φύλλο εργασίας (με τις εικόνες των τίτλων από τα άρθρα της απλοποιημένης έκδοσης Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού- Παράρτημα) και κυκλώνει με έναν μαρκαδόρο κάποιες από τις λέξεις που του έκαναν εντύπωση ή αντικαθιστά ορισμένους από τους τίτλους με δικές του/της παρόμοιες φράσεις. Στη συνέχεια ανακοινώνει τις παρατηρήσεις του στους/στις συμμαθητές/τριες και ακολουθεί συζήτηση.
Στο κλείσιμο του εργαστηρίου Οι μαθητές/τριες συμπληρώνουν το Φύλλο περιγραφικής αυτο-αξιολόγησης. Εναλλακτικά μπορούν να συνεχίσουν με την ολοκλήρωσή του στην έναρξη του επόμενου εργαστηρίου.

Οι μαθητές/τριες να:
• Να αναγνωρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα στην καθημερινή τους ζωή.
• Να κατανοούν τη σημασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
• Να μπορούν να εξηγήσουν γιατί είναι ευθύνη όλων ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των παιδιών.

Δραστηριότητες:
1. «Κυνήγι θησαυρού»
Οι μαθητές/τριες εντοπίζουν τα διαδραστικά σημεία μιας αφίσας - σε διαδικτυακό περιβάλλον- άρθρα σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού. Διαβάζουν το μικρό πλαίσιο που κάθε φορά ανακαλύπτουν και το εξηγούν ο ένας στον άλλο μέσα στην ομάδα τους, ή δίνουν ένα παράδειγμα.
2. «Έχουν δικαιώματα;»
Τα μέλη των ομάδων καλούνται να επεξεργαστούν διαφορετικές φωτογραφίες παιδιών (Υποδειγματικό Σενάριο του Αισώπου) απαντώντας προφορικά στις ερωτήσεις: «Τι βλέπετε;», «Τι σκέφτεστε;» και «Τι σας κάνει να αναρωτιέστε», εστιάζοντας στην απουσία συγκεκριμένων δικαιωμάτων στις μελέτες περίπτωσης.
3. «Δίνω δικαιώματα»
Μέσω διαδικτυακής εφαρμογής (wheelofnames), ενεργοποιείται το «ρολόι των δικαιωμάτων». Οι μαθητές/τριες παρακινούνται «να προσφέρουν» το δικαίωμα -που θα επιλεγεί με το γύρισμα του τροχού- σε όποιο παιδί (από τις φωτογραφίες που επεξεργάστηκαν) θεωρούν ότι του είναι αναγκαίο για την αξιοπρεπή διαβίωσή του.
Κλείσιμο του εργαστηρίου:
Οι μαθητές/τριες με την υποστήριξη του/της εκπαιδευτικού ξεκινούν τη συμπλήρωση του Φύλλου Αυτοαξιολόγησης/ Ετεροαξιολόγησης.

Οι μαθητές/τριες να:
• Να αναπτύξουν αίσθημα της κοινωνικής υποχρέωσης υπεράσπισης των δικαιωμάτων όλων των παιδιών.
• Να αναλαμβάνουν δράσεις υποστήριξης των δικαιωμάτων όλων των παιδιών.
• Να σχεδιάζουν έργα συναφούς περιεχομένου με ψηφιακά εργαλεία.

Δραστηριότητες:
1. «Ζητάμε δικαιώματα για όλα τα παιδιά»
Οι μαθητές/τριες επεξεργάζονται το περιεχόμενο κάποιων ολιγόλεπτων κινούμενων σχεδίων της UNICEF
Τα βίντεο αυτά αναρτώνται στο περιβάλλον ενός Padlet για κάθε ομάδα. Τα μέλη της θα κληθούν να αποφασίσουν -καταγράφοντας με θετικές ψήφους τις σχετικές προτιμήσεις τους - με ποιες από τις προτεινόμενες δράσεις θα ασχοληθούν.
Ανάλογα με τη διαθεσιμότητα εμπλοκής και άλλων εκπαιδευτικών του σχολείου άλλα και όμορων σχολείων της Α΄ τάξης προτείνεται εναλλακτικά η δημιουργία συννεφόλεξου για τα δικαιώματα του ήρωα, η δημιουργία ενός ακόμη κινούμενου σχεδίου, η ζωγραφική απόδοση μιας διαφορετικής εικόνας από αυτή που βιώνει ο ήρωας/η ηρωίδα , η δημιουργία διαδραστικού βίντεο ή ψηφιακής ιστορίας.
Εναλλακτικά, οι μαθητές/τριες καταγράφουν μικρές φράσεις υποστήριξης των δικαιωμάτων για όλα τα παιδιά (με αντίστοιχες καταγραφές από τα Φύλλα αξιολόγησης που έχουν ήδη συμπληρώσει), δημιουργώντας αφίσες για την ανάρτησή τους σε χώρους του σχολείου και της ιστοσελίδας του.