Μέσα από τα μάτια του άλλου…

Συνοπτική Περιγραφή

Σκοπός του συγκεκριμένου προγράμματος είναι οι μαθητές/τριες να κατανοούν τη συναισθηματική κατάσταση των άλλων προκειμένου να επικοινωνούν αποτελεσματικά. Αναπτύσσονται δεξιότητες Μάθησης, Κοινωνικής Ζωής και Ενσυναίσθησης και δεξιότητες του νου. Το πρόγραμμα αποτελείται από επτά (7) εργαστήρια, με συγκεκριμένη ακολουθία δραστηριοτήτων. Κάθε εργαστήριο έχει σχεδιαστεί να έχει διάρκεια μίας (1) διδακτικής ώρας. Για την υλοποίηση των εργαστηρίων είναι σημαντικό οι μαθητές/τριες να είναι εξοικειωμένοι σε επαρκή βαθμό με συνεργατικές μεθόδους μάθησης, καθώς πολλές δραστηριότητες είναι ομαδικές (προτείνεται οι ομάδες που σχηματίζονται να είναι μικτής ικανότητας και οι μαθητές/τριες να εναλλάσσονται). Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας και συνεργασίας μέσα στην τάξη (συμμετοχή στη συζήτηση, ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών κ.ά.). Το Πρόγραμμα αυτό προσφέρεται για διασυνδέσεις με το γλωσσικό μάθημα (για παράδειγμα, Γλώσσα Ε΄ Δημοτικού, 6η ενότητα: Οι φίλοι μας τα ζώα) και την Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, όσο και γενικότερα με διαθεματικά σχέδια εργασίας που εκπονούνται με κεντρικό άξονα θέματα της κοινωνικής και συναισθηματικής ζωής των μαθητών/τριών. Οι μαθητές/τριες στο τέλος του προγράμματος αναμένεται:
• να εκτιμούν συναισθηματικές καταστάσεις και να εξάγουν συμπεράσματα.
• να επιλύουν προβλήματα στα πλαίσια ομάδας, στηριζόμενοι σε σενάρια από την πραγματική ζωή.
• να αναστοχάζονται σε δραστηριότητες που συμμετείχαν.

Χαρακτηριστικά

Αριθμός Διδακτικών Ωρών:
7
Εφαρμόζεται διαδικτυακά:
Ναι
Βαθμίδες:
Ε' Δημοτικού
Δομή προγράμματος:
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_Δομή
Υλικό προγράμματος:
Ε101_Υλικό Προγράμματος
Αριθμός Εργαστηρίων:
7
Τίτλοι επιμέρους Εργαστηρίων:
Γνωρίζω τον εαυτό μου και τα συναισθήματά μου
Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση:
• Να διερευνούν την αυτοεικόνα τους.
• Να ανακαλύπτουν και να καταχωρούν στοιχεία της προσωπικής και κοινωνικής τους ταυτότητας.
• Να αναγνωρίζουν και να διατυπώνουν λεκτικά τα συναισθήματά τους.

Δραστηριότητες:
Καθοδηγούμενη συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης - Γνωριμία στην ομάδα (προτείνεται οι μαθητές/τριες να κάθονται σε κύκλο, ώστε να είναι δυνατή και η βλεμματική επαφή μεταξύ τους).
1. Οι μαθητές/τριες σε κύκλο, συμπληρώνουν σε ένα φύλλο εργασίας στοιχεία για τον εαυτό τους που θα τους βοηθήσουν να γνωριστούν καλύτερα με τους/τις συμμαθητές/τριες τους, αλλά και να κατανοήσουν τους εαυτούς τους (ενδοσκόπηση) ( φύλλο εργασίας 1).
2. Κάθε μαθητής/τρια αυτοπαρουσιάζεται στην ολομέλεια, με βάση τις σημειώσεις που έχει κρατήσει στο φύλλο εργασίας του/της, ακολουθώντας τη ροή του κύκλου ή μέσω της τεχνικής «πέτα την μπάλα» (pass the ball, δηλαδή, ο/η συνομιλητής/τρια παίρνει τον λόγο από τον/την προηγούμενο/η, όταν του/της δώσει μία μπάλα).Οι υπόλοιποι/ες συμμαθητές/τριες τους σημειώνουν ερωτήσεις που επιθυμούν να κάνουν είτε για παροχή διευκρινίσεων είτε για να εκφράσουν απορίες τους.
3. Αναστοχασμός: Όταν έχουν μιλήσει όλοι/ες οι μαθητές/τριες, καταγράφουν με μία πρόταση σε χαρτί του μέτρου, το πώς αισθάνονται με την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Εναλλακτικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένας διαδικτυακός πίνακας μάθησης και συνεργασίας ή ένας ψηφιακός διαδραστικός πίνακας.
Ε101_ΕΝ_ΕΘ _1ο εργαστήριο
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_Φ. εργασιών 1ου εργαστηρίου
Τι με πληγώνει;
Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση:
• Να κατανοούν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
• Να αιτιολογούν κα να περιγράφουν εμπειρίες και συναισθηματικές καταστάσεις.
• Να αντιπαραβάλλουν αντιλήψεις και στάσεις και να τις συγκρίνουν.

Δραστηριότητες:
Διάλογος- Εταιρική εργασία - Παρουσίαση στην ολομέλεια – Αναγνώριση συναισθημάτων
1. Ο/η εκπαιδευτικός διαβάζει το απόσπασμα «Το πληγωμένο πεύκο» από τα « Ψηλά Βουνά» του Ζ. Παπαντωνίου (προτείνεται ενδεικτικά) και οι μαθητές/τριες καταγράφουν σύντομα κάτι που τους/τις έχει πληγώσει ή στενοχωρήσει. Στη συνέχεια, οι μαθητές/τριες καλούνται να σηκωθούν και να περπατήσουν στον ελεύθερο χώρο, μέχρι να σταματήσει η μουσική, από ένα μουσικό κομμάτι που έχουν επιλέξει. Τότε οι μαθητές/τριες (με τυχαία σειρά) σχηματίζουν ζευγάρια.
2. Ανά ζευγάρι, διαβάζουν την εμπειρία τους και εξηγούν γιατί αισθάνθηκαν έτσι. Ο/Η συμμαθητής/τρια του/της, αφού ακούσει τη σύντομη διήγηση: α) εκφράζει τη γνώμη του/της, β) δικαιολογεί (συμφωνεί ή διαφωνεί με) τη συναισθηματική κατάσταση του/της συμμαθητή/τριάς του/της και γ) λέει τι θα έκανε, αν του/της συνέβαινε το ίδιο. Έπειτα οι ρόλοι αναστρέφονται. Στο τέλος, κάθε ζευγάρι ανακοινώνει στην ολομέλεια αν υπήρχε συμφωνία ή διαφωνία στις απόψεις τους και γιατί.
3. Οι μαθητές/τριες καλούνται να καταγράψουν σύντομα κάτι καλό που τους έκανε κάποιος/α και να περιγράψουν πώς αισθάνθηκαν. Αναρτούν στον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης τους (ή στον «Τοίχο» της e-class ή της e me) όλες «τις καλές εμπειρίες» τους, δίνοντας ως τίτλο της ανάρτησής τους το συναίσθημα που τις συνοδεύει. Εναλλακτικά χρησιμοποιούν έναν διαδικτυακό πίνακα μάθησης και συνεργασίας ή έναν ψηφιακό διαδραστικό πίνακα.
Ε101_ΕΝ_ΕΘ _2ο εργαστήριο
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_εκπαιδευτικό υλικό 2ου εργαστηρίου
Η προοπτική του άλλου…
Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση:
• Να αναγνωρίζουν, να κατανοούν και να δικαιολογούν την προοπτική θεώρησης του άλλου.
• Να κάνουν υποθέσεις και να διαβλέπουν αυτό που μπορεί να βιώνει, αισθάνεται ή σκέφτεται ο άλλος.
• Να αναπτύσσουν τη δημιουργική τους σκέψη επινοώντας ασυνήθεις χρήσεις αντικειμένων.

Δραστηριότητες:
Εργασία σε ομάδες - παρουσίαση στην ολομέλεια – Φανταστικές υποθέσεις
1. Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε τετραμελείς ή πενταμελείς ομάδες και σε κάθε ομάδα, ένας/μία μαθητής/τρια ορίζεται «γραμματέας» για να καταγράφει τις απαντήσεις που θα δίνει η ομάδα στο σύνολό της. Από εικόνες ή από αντικείμενα της σχολικής αίθουσας επιλέγουν ένα τυχαίο αντικείμενο (π.χ. ένα δοχείο απορριμμάτων) και καταγράφουν μια χρήση του, διαφορετική από την προβλεπόμενη. Καταγράφεται, επίσης η χρήση του αντικειμένου αυτού, αφού φανταστούν ότι: α) το χρησιμοποιεί ένα μυρμήγκι ή ένας γίγαντας, ένας πρωτόγονος ή ένας άνθρωπος που γύρισε από το μέλλον, β) είναι από άλλο υλικό (π.χ. ξύλο, σίδερο) κλπ. Και γ) «αν πετούσαμε σε αυτό κάτι άχρηστο, τι θα μπορούσε να είναι αυτό;», κ.ά. Κάθε ομάδα παρουσιάζει τις απαντήσεις της στην ολομέλεια. Με βάση ότι θα υπάρξουν πολλές διαφορετικές απαντήσεις, συζητούν πάνω στην ερώτηση «τι είναι τελικά ένα δοχείο απορριμμάτων;» και συμπληρώνουν το Φύλλο αυτο-αξιολόγησης 1.
Πρόταση για περαιτέρω αξιοποίηση: Οι μαθητές/τριες γράφουν ένα κείμενο με τίτλο: «Αν το δοχείο (ή όποιο άλλο αντικείμενο επέλεξαν) είχε φωνή, τι θα μας έλεγε;» για να αναρτηθεί στον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης ή σε ένα συνεργατικό πίνακα ανακοινώσεων της τάξης, που μπορεί να αποθηκευτεί ως αρχείο pdf, για μελλοντική αξιοποίησή του).
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_3ο εργαστήριο
Ε101_ΕΝ_ΕΘ Οδηγίες 3ου Εργαστηρίου
Ε101_ΕΝ_ΕΘ ή ΑΔ_Φύλλο αυτο- αξιολογησης 1
Κι εγώ σε ακούω
Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση:
• Να ασκούνται στην ενεργητική ακρόαση.
• Να εξακριβώνουν τη συναισθηματι κή κατάσταση του άλλου και να συμμετέχουν σε αυτή.
• Να συνεργάζονται σε ζευγάρια.

Δραστηριότητες:
Εταιρική εργασία - «Το παιχνίδι των διδύμων»
Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε ζευγάρια για να παίξουν «το παιχνίδι των διδύμων». Αυτό μπορεί ναι γίνει τυχαία (π. χ. διαλέγουν κάρτες από ένα σακουλάκι που περιέχει εις διπλούν τόσους αριθμούς όσα και τα ζευγάρια που θέλουμε να δημιουργήσουμε). Κάθε μαθητής/τρια διηγείται μία ιστορία που το ζευγάρι του/της πρέπει να σχολιάζει ανάλογα (πάντα σε α΄ πρόσωπο), περιγράφοντας κάθε φορά τι νομίζει ότι αισθάνεται, διακόπτοντάς τον/την (για αναλυτικές οδηγίες, βλ. στο «Οδηγίες για το παιχνίδι των διδύμων»).Στη συνέχεια, όλα τα ζευγάρια συζητάνε στην ολομέλεια πώς αισθάνθηκαν να είναι ο/η ομιλητής /τρια και να ακούν τον/την ακροατή/τρια να σχολιάζει με αυτόν τον τρόπο όσα έλεγε, καθώς και το πώς ένιωθε ο/η ακροατής/τρια σε αυτή τη διαδικασία και, τέλος, τι τους βοήθησε να καταλάβουν τα συναισθήματα του/της συμμαθητή/τριάς τους.
Πρόταση για περαιτέρω αξιοποίηση: Με βάση το παιχνίδι αυτό, είναι δυνατό να δημιουργηθούν πρόσθετες δραστηριότητες για να βοηθήσουν τους μαθητές/τριες να αναγνωρίσουν και να αντικατοπτρίσουν τη συναισθηματική κατάσταση του άλλου με συγκεκριμένα συναισθήματα. Τα ζευγάρια, για παράδειγμα, μπορούν, σε συνεργασία με τον Καθηγητή Πληροφορικής, να δημιουργήσουν στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου “avatars” με αυτές τις διαφορετικές εκφράσεις και συναισθήματα.
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_4ο εργαστήριο
Δομώντας το λεξιλόγιο των συναισθημάτων
Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση:
• Να ακολουθούν ρουτίνες σκέψεις.
• Να διατυπώνουν γραπτώς τις απόψεις τους στα μέλη της ομάδας.
• Να δέχονται ανατροφοδότηση από τους/τις μαθητές/τριες τους.

Δραστηριότητες:
Ατομική εργασία -Παρουσίαση στην ολομέλεια– Οικείωση ρόλου

1. Οι μαθητές/τριες επιλέγουν τον ήρωα (ή ηρωίδα) ενός βιβλίου που διάβασαν και προετοιμάζουν την παρουσίασή τους, με βάση τη ρουτίνα σκέψης 5Ws +1H (βλέπε αναλυτικότερα «Οδηγίες για τις ρουτίνες σκέψης»).Οι μαθητές/τριες παρουσιάζουν την ιστορία τους, διηγούμενοι/ες σε α΄ πρόσωπο.
2. Οι συμμαθητές/τριές τους κρατούν σημειώσεις για: τρία (3) σημεία της διήγησης που άκουσαν και τους άρεσαν, δύο (2) σημεία που δεν τους άρεσαν και ένα (1) σημείο για το οποίο θα ήθελαν να μάθουν περισσότερα. Αφού καταγράψουν αυτά τα σημεία, δίνουν τις σημειώσεις τους στον/στη μαθητή/τρια για ανατροφοδότηση και για να τους απαντήσει στην ερώτησή τους (βλ. «Οδηγίες για τις ρουτίνες σκέψης» και Φύλλο αυτο-αξιολόγησης 2).
Πρόταση για περαιτέρω αξιοποίηση: Κάθε μαθητής/τρια θα γράψει ένα (ενιαίο)κείμενο με βάση συγκεκριμένες ερωτήσεις που τους δίνονται (βλ. ερωτήσεις για την «Καλλιέργεια και ανάπτυξη της ενσυναίσθησης μετά την ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων» στις «Οδηγίες για τις ρουτίνες σκέψης»).
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_5ο εργαστήριο
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_ Οδηγίες 5ου εργαστηρίου 2
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_ Οδηγίες 5ου εργαστηρίου 1
Ε101_Ε_ΕΘ_Φύλλο αυτο-αξιολόγησης 2
Αναπτύσσοντας δεξιότητες επικοινωνίας
Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση:
• Να συναισθάνονται τη συναισθηματική κατάσταση του άλλου.
• Να ερμηνεύουν στάσεις και συμπεριφορές και να τις αντιπαραβάλλουν.
• Να επιλύουν προβλήματα στηριζόμενοι σε σενάρια από την πραγματική ζωή.
• Να αναπτύσσουν δεξιότητες διαμεσολάβησης.

Δραστηριότητες:
Εργασία σε ομάδες - Μελέτη περίπτωσης
1. Οι μαθητές/τριες της τάξης χωρίζονται σε τετραμελείς ή πενταμελείς ομάδες και μελετούν μία από τις παρακάτω μελέτες περίπτωσης: Τα παιδιά διαλέγουν ομάδες για να παίξουν μπάλα. Ο Μ. έμεινε τελευταίος και δεν επιλέχθηκε από καμιά ομάδα. Τι θα σκεφτόσουν αν ήσουν α) ο Μ.; β) ένα παιδί από τη μια ομάδα; Ο Κ. θέλει να παίξει μόνος του με το φίλο του αλλά ο μικρότερος αδελφός του θέλει να παίξει κι αυτός. Ο μικρός αδελφός κλαίει, ενώ ο μεγαλύτερος αδελφός με τον φίλο του συνεχίζουν το παιχνίδι. Τι θα σκεφτόσουν αν ήσουν: α)ο Κ.; β) ο μικρός του αδελφός; Η Μ. αφιέρωσε όλο το Σαββατοκύριακο για να φτιάξει ένα χειροποίητο κολιέ για τη φίλη της που έχει γενέθλια. Όταν της το έδωσε, η φίλη της δεν έδειξε κανένα ενθουσιασμό και ποτέ δεν το φόρεσε. Τι θα σκεφτόσουν αν ήσουν: α) η Μ.; β) η φίλη της που είχε γενέθλια; Κανείς δεν παίζει με την Τ. στην παιδική χαρά, ακόμα και όταν τους το ζητά εκείνη να παίξουν μαζί. Τι θα σκεφτόσουν αν ήσουν: α) η Τ.; β) ένα άλλο παιδί από την παιδική χαρά;
Αφού μελετήσουν την κατάσταση και ορίσουν το πρόβλημα θα πρέπει η κάθε ομάδα να σκεφτεί τρόπους για να επιλυθεί το ζήτημα που προκύπτει, με βάση τα παρακάτω ερωτήματα: «Αν μπορούσατε να βοηθήστε, τι θα κάνατε;», « Τι θα λέγατε και στις δυο πλευρές;». Στο τέλος, παρουσιάζουν τις θέσεις και τις προτάσεις τους στην ολομέλεια και συμπληρώνουν το Φύλλο αυτο-αξιολόγησης 1.
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_6ο εργαστήριο
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_Φύλλο αυτο- αξιολογησης 1
Η ομάδα μας σε δράση
Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση:
• Να συνθέτουν απόψεις, να εκτιμούν καταστάσεις και να εξάγουν συμπεράσματα.
• Να αναστοχάζονται σε δραστηριότητες που συμμετείχαν.
• Να διατυπώνουν σχετικές μελλοντικές δράσεις.

Δραστηριότητες:
Ανατροφοδότηση-Αξιολόγηση του Προγράμματος

1. Γίνεται ανασκόπηση του Προγράμματος και, εστιάζοντας στον τίτλο του Προγράμματος οι μαθητές/τριες καλούνται να επιλέξουν τρεις λέξεις ή μια σύντομη φράση ως ρητό «motto» που γράφουν σε χαρτόνια κανσόν (μεγέθους Α4) και τα ζωγραφίζουν.
2. Ο/Η εκπαιδευτικός γράφει τη λέξη ενσυναίσθηση στον πίνακα και ρωτάει αν την γνωρίζουν ή αν την έχουν ακούσει. Με απλά λόγια και παραδείγματα περιγράφει την έννοια και ζητά να δώσουν ανάλογα παραδείγματα με βάση την εναρκτήρια φράση «για μένα ενσυναίσθηση είναι…». Οι μαθητές/τριες συμπληρώνουν στα χαρτόνια αυτό που νομίζουν ότι τα εκφράζει. Όλα τα χαρτόνια συλλέγονται και δένονται με τη μορφή βιβλίου. Αν υπάρχει δυνατότητα, το υλικό ψηφιοποιείται και μετατρέπεται στο ηλεκτρονικό «λεύκωμα ενσυναίσθησης της τάξης», με σκοπό την ανάρτησή του στην ιστοσελίδα του σχολείου (ή την ηλεκτρονική τάξη) και τη διάχυση του Προγράμματος. Εναλλακτικά, οι δημιουργίες των μαθητών/τριών εισάγονται σε ψηφιακό βιβλίο και εμπλουτίζονται.
3. Η τάξη σε ολομέλεια συζητά τις εντυπώσεις της από το Πρόγραμμα και προτάσεις για μελλοντικές δράσεις που μπορούν να σχεδιάσουν (προτείνεται η ενεργοποίηση των μαθητών/τριών για δράσεις συμπαράστασης και παροχής βοήθειας). Κάθε μαθητής/τρια καταγράφει με μία πρόταση σε χαρτί του μέτρου (ή, αν υπάρχει δυνατότητα, στον ψηφιακό διαδραστικό πίνακα, π.χ. με ένα post στην εφαρμογή…), το πώς αισθάνεται με την ολοκλήρωση της διαδικασίας.
Ε101_ΕΝ_ΕΘ_7ο εργαστήριο

Υλικό Αξιολόγησης

Για την αποτίμηση των εργαστηρίων του προγράμματος προτείνεται η αξιολόγηση του Προγράμματος με βάση την επιλογή κάποιων δεικτών ικανοτήτων για τον δημοκρατικό πολιτισμό (Descriptors of competences for democratic culture), όπως αναλυτικά καταγράφονται στον τόμο του Συμβουλίου της Ευρώπης (Council of Europe, 2018) Reference Framework of Competences for Democratic Culture, Vol. 2, και σε συνάφεια με τη σκοποθεσία του Προγράμματος. Βλ. ενδεικτικά τους Δείκτες που εστιάζουν σε δεξιότητες ενσυναίσθησης, στη συνέχεια:
1. Μπορεί να αναγνωρίσει πότε κάποιος/α χρειάζεται τη βοήθειά του/της.
2. Εκφράζει τη συμπάθειά του/της αν κάτι κακό συμβαίνει σε άλλους ανθρώπους.
3. Προσπαθεί να κατανοήσει καλύτερα τους/τις φίλους/ες του/της και φαντάζεται
πώς φαίνονται τα πράγματα από τη δική τους οπτική γωνία.
4. Λαμβάνει υπόψη τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων κατά τη λήψη αποφάσεων.
5. Εκφράζει την άποψη ότι, όταν σκέφτεται τους ανθρώπους σε άλλες χώρες, μοιράζεται τις χαρές και τις λύπες τους.
6. Προσδιορίζει με ακρίβεια τα συναισθήματα των άλλων, ακόμη και όταν δεν θέλουν να τα δείξουν.
Για την αποτίμηση τους, προτείνεται η χρήση τετράβαθμης κλίμακας (1-4), ως εξής:
1= Καθόλου καλά.
2=Σχεδόν καλά (αναπτυσσομένη). 3= Πολύ καλά (ικανοποιητική).
4=Εξαιρετική.
Για την αξιολόγηση της ανάπτυξης των δεξιοτήτων των μαθητών/τριών μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως τεκμήρια αξιολόγησης τα portfolio τους, φωτογραφικό υλικό από τις δραστηριότητες, οι παρατηρήσεις του/της εκπαιδευτικού που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια των συζητήσεων των παιδιών στις ομάδες ή την ολομέλεια, οι καταγραφές των μαθητών/τριών για το πώς αισθάνονται με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, π.χ. στα 1ο και 7ο εργαστήρια, κ.ά. Για τη διάχυση του Προγράμματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ιστοσελίδα του σχολείου, αλλά και τα blog της ηλεκτρονικής τάξης (e-class /e me).
ΥΛΙΚΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Περιγραφή βασικού θεωρητικού πλαισίου υποστήριξης του προγράμματος:
Σκοπός του προγράμματος είναι η καλλιέργεια και ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, συμπεριλαμβανομένων και των τριών διαστάσεων που την καθορίζουν ως έννοια: γνωστική, συναισθηματική και επικοινωνιακή. Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρείται η υλοποίηση ενός προγράμματος που προσβλέπει στην ενεργοποίηση και ενδυνάμωση του/της μαθητή/τριας να «βλέπει μέσα από τα μάτια του άλλου», δηλαδή να μπορεί να αντιλαμβάνεται τη συναισθηματική κατάσταση του άλλου (συχνά περιγράφεται και ως Θεωρία του Νου), να κατανοεί τις σκέψεις, τις προθέσεις, τα συναισθήματά του κλπ., ώστε δημιουργώντας γέφυρες επικοινωνίας να ανταποκρίνεται ενσυναισθητικά, τόσο σε ό,τι αφορά τις διαπροσωπικές όσο και τις ευρύτερες κοινωνικές του/της σχέσεις. Η ενσυναίσθηση ως ικανότητα κατανόησης των σκέψεων, των πεποιθήσεων και των συναισθημάτων του άλλου συγκεράζει ένα πλήθος άλλων δεξιοτήτων, όπως η εμβίωση της συναισθηματικής κατάστασης του άλλου, ή αλλιώς «ενσυναισθητικό ενδιαφέρον», που δημιουργούν συνθήκες αποδοχής, δεκτικότητας και σεβασμού προς τον άλλον. Αποτελεί βάση της συναισθηματικής αυτεπίγνωσης που σημαίνει ότι το άτομο έχει αναπτύξει μεταγνωστική αίσθηση εαυτού. Ως γνωστική και συναισθηματική ικανότητα τοποθέτησης του «εγώ» στη θέση του «άλλου» (με έμφαση στην αποδοχή και την ένταξη), αλλά και ως επικοινωνιακή ικανότητα, είναι σημαντική για να θέσει τις βάσεις για την ανάπτυξη άλλων θετικών χαρακτηριστικών και νέων πρακτικών (π.χ. συναισθηματικός γραμματισμός). Υπό το πρίσμα αυτό, η ενσυναίσθηση αποτελεί μία βασική παράμετρο της συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξης των παιδιών και η οικοδόμησή της (χρειάζεται να) αποτελεί μέρος της παιδαγωγικής διαδικασίας. Επειδή η έννοια της ενσυναίσθησης, ωστόσο, ενέχει δυσκολίες και επιπλέον είναι πιθανόν οι μαθητές/τριες στο Δημοτικό Σχολείο να μην την γνωρίζουν ως έννοια, το εγχείρημα που στοχεύει στην καλλιέργεια και ανάπτυξή της, από μόνο του, αποτελεί μια πρόκληση. Γι΄ αυτό, μέσω της ανακαλυπτικής-διερευνητικής μάθησης, το βάρος μετατοπίζεται στις διαδικασίες εκείνες που εμπλέκουν βιωματικά τους/τις μαθητές/τριες, μέσα από προσωπικές και αυθεντικές εμπειρίες μάθησης που έχουν νόημα για τους/τις ίδιους/ες. Οι προτεινόμενες δραστηριότητες τους ενεργοποιούν και είναι συμβατές με την ηλικία τους.
Προσβασιμότητα:
Για να είναι το πρόγραμμα συμπεριληπτικό και προσβάσιμο για όλη τη μαθητική κοινότητα, θα μπορούσε να υιοθετήσει προσαρμοσμένες μεθόδους διδασκαλίας και εκπαιδευτικά υλικά κατάλληλα για μαθητές/τριες με μαθησιακές δυσκολίες ή αναπηρίες. Η χρήση πολυαισθητηριακών δραστηριοτήτων, η αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων (όπως e-class ή ψηφιακών διαδραστικών πινάκων) και η διαφοροποιημένη αξιολόγηση μπορούν να υποστηρίξουν τη συμμετοχή όλων των μαθητών/τριών. Παράλληλα, θα μπορούσαν να οργανωθούν συνεργατικές ομάδες μικτής ικανότητας ώστε να ενισχυθεί η αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών/τριών. Η συμπερίληψη των παραπάνω πρακτικών θα διασφαλίσει ότι όλοι/ες οι μαθητές/τριες θα έχουν ίσες ευκαιρίες συμμετοχής και μάθησης, ανεξάρτητα από τις ατομικές τους διαφορές​.
Δυνατότητα επέκτασης:
Το Πρόγραμμα αυτό προσφέρεται για διασυνδέσεις με το γλωσσικό μάθημα (για παράδειγμα, Γλώσσα Ε΄ Δημοτικού, 6η ενότητα: Οι φίλοι μας τα ζώα) και την Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, όσο και γενικότερα με διαθεματικά σχέδια εργασίας που εκπονούνται με κεντρικό άξονα θέματα της κοινωνικής και συναισθηματικής ζωής των μαθητών/τριών. Προσφέρει επίσης δυνατότητες διάχυσης, κυρίως μέσω της ψηφιοποίησης των παραγόμενων υλικών και της προβολής τους στην ιστοσελίδα του σχολείου ή στην ηλεκτρονική τάξη (e-class). Προβλέπεται επίσης η δημιουργία ηλεκτρονικού «λευκώματος ενσυναίσθησης» με σκοπό την ανάρτησή του στην ιστοσελίδα του σχολείου, ενισχύοντας έτσι τη διάχυση του προγράμματος στο ευρύτερο σχολικό κοινό. Επιπλέον, υπάρχει η πρόταση για ενεργοποίηση των μαθητών/τριών σε δράσεις συμπαράστασης και παροχής βοήθειας, που μπορούν να σχεδιαστούν και να κοινοποιηθούν ευρύτερα. Αν δεν υπήρχε αυτή η πρόβλεψη, το πρόγραμμα θα μπορούσε να επεκταθεί μέσα από τη συμμετοχή σε εκδηλώσεις σχολικών διαγωνισμών, τη συνεργασία με άλλες σχολικές μονάδες για ανταλλαγή εμπειριών και καλών πρακτικών, καθώς και τη διοργάνωση ημερίδων ή εκδηλώσεων για την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινότητας.
Tags :
Μοιράσου το

Copyright © Ι.Ε.Π.