Η Χάρτα των Δικαιωμάτων της Τάξης μου

Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση να:
• Να αναγνωρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
• Να έχουν θετική στάση στην ομαδική εργασία.
• Να αναστοχάζονται για τον βαθμό ενημέρωσης και ευαισθητοποίησής τους στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Δραστηριότητες:
1. Αφόρμηση : Οι μαθητές/τριες παρακολουθούν το βίντεο της Διεθνούς Αμνηστίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή ένα ανάλογο βίντεο. Γίνεται σύντομη εισαγωγική συζήτηση και ο/η εκπαιδευτικός ανακοινώνει ότι αυτό το θέμα θα προσεγγίσουν εργαστηριακά και στις άλλες έξι (6) συναντήσεις. Ανακοινώνει ότι χρειάζεται τις ιδέες και τις πρωτοβουλίες των μαθητών/τριών. Αναφέρεται σύντομα στον σκοπό του προγράμματος. Στην τάξη τα θρανία/καρέκλες διαμορφώνονται σε σχήμα κύκλου.
2. Γνωριμία της ομάδας: Οι μαθητές/τριες του τμήματος ή των τμημάτων που συνεργάζονται κάθονται σε κύκλο, συστήνονται και αναφέρουν και σχολιάζουν ένα ανθρώπινο δικαίωμα που γνωρίζουν. Όταν διαπιστωθεί ότι έχει εξαντληθεί ο κατάλογος των δικαιωμάτων που γνωρίζουν οι μαθητές/τριες επιλέγουν από ένα κουτάκι διπλωμένα χαρτάκια με άρθρα από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Ο/Η εκπαιδευτικός ή ένας/μία εθελοντής/τρια μαθητής/τρια γράφει τα δικαιώματα που αναφέρθηκαν και σχολιάστηκαν στον πίνακα. Εναλλακτικά, μπορούν οι μαθητές/τριες να γράψουν τα δικαιώματα σε διαμοιραζόμενο πίνακα και στη διάρκεια του αναστοχασμού να προσθέσουν τα σχόλια τους. Ενδεικτικά αναφέρεται: padlet
3. Αναστοχασμός/αποφόρτιση: Οι μαθητές/τριες γράφουν σύντομα σχόλια με εντυπώσεις ή αρχικές απορίες από το πρόγραμμα δεξιοτήτων. Όλοι/ες οι μαθητές/τριες και ο/η εκπαιδευτικός πλησιάζουν στον πίνακα για να βγουν φωτογραφία.
4. Επέκταση: Ασύγχρονη μάθηση. (βλ. Πρόσθετες πληροφορίες)

Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση να:
• Να συνεργάζονται και να διερευνούν ζητήματα για τα δικαιώματα σε μικρές ομάδες.
• Να δημιουργούν και να συνθέτουν έργα μετά από κριτική επεξεργασία των πληροφοριών.
• Να είναι ευαισθητοποιημένοι και να εφαρμόζουν διατάξεις σχετικές με τα δικαιώματά τους.

Δραστηριότητες:
1. Αφόρμηση: Ο/Η εκπαιδευτικός αποτυπώνει σε γράφημα που προβάλλεται σε βιντεοπροβολέα/ή διαδραστικό πίνακα τα αποτελέσματα του βαθμού ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της ολομέλειας της τάξης στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εναλλακτικά, οι μαθητές/τριες συγκεντρώνουν τα δεδομένα με την υποστήριξη του/της εκπαιδευτικού, τα εισάγουν σε ένα ψηφιακό εργαλείο για παράδειγμα canva και δημιουργούν ένα infographic για την οπτική αποτύπωση των αποτελεσμάτων. Ακολουθεί ελεύθερος σχολιασμός και διατυπώνονται πιθανές ερμηνείες.
2. Παρουσίαση ομαδικής εργασίας: Προβάλλεται το σύντομο βίντεο για τα δικαιώματα του παιδιού που επέλεξε η ολομέλεια της τάξης (π.χ. η ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων) (βλ. Πρόσθετες πληροφορίες). Γίνεται ελεύθερος σχολιασμός του πώς κατάφεραν να συνεργαστούν ως ομάδα για την επιλογή του βίντεο.
3. Συμβόλαιο-Χάρτα της ομάδας-τάξης: Ζητείται από τους/τις μαθητές/τριες να χωριστούν σε ομάδες των τριών (3) μελών και να συζητήσουν για το συμβόλαιο-καταστατικό της ομάδας τους, στο οποίο θα αναφέρονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις τους. Η κάθε ομάδα ορίζει έναν/μία συντονιστή/τρια που συμμετέχει και στην παρουσίαση των προτάσεων μαζί με τους/τις υπόλοιπους/ες συντονιστές/τριες. Οι αρχικές προτάσεις συνοψίζονται, γράφονται στον πίνακα και ψηφίζονται από την ολομέλεια της τάξης. Το συμβόλαιο-καταστατικό θα είναι ανοιχτό και μπορεί δυναμικά να τροποποιείται με συλλογικές διαδικασίες, καθώς η ολομέλεια της τάξης ευαισθητοποιείται περισσότερο στο θέμα των δικαιωμάτων (επέκταση στο μάθημα των Εικαστικών, βλ. Πρόσθετες πληροφορίες). Εναλλακτικά για την ψηφοφορία χρησιμοποιούνται ψηφιακά εργαλεία. Ενδεικτικά αναφέρονται:mentimeter, kialo Edu , ενώ το καταστατικό που θα ψηφιστεί εισάγεται στο ψηφιακό βιβλίο bookcreator.
4. Ανάληψη ρόλου-σεβασμός σε δικαίωμα: Ο/Η εκπαιδευτικός αναζητά έναν/μία μαθητή/τρια εθελοντή/τρια φωτογράφο που θα φωτογραφίζει τις δράσεις του κάθε εργαστηρίου. (περιγραφή στο υποδειγματικό υλικό).
5. Αποφόρτιση: Ο/Η φωτογράφος φωτογραφίζει τη Χάρτα και όλη την ομάδα των δημιουργών της. Υπάρχει ενθάρρυνση να εκφράζουν οι μαθητές/τριες τα συναισθήματά τους κατά τη φωτογράφιση.

Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση να:
• Να επαναξιολογούν τις προτάσεις τους.
• Να βρίσκουν διαφορετικές οπτικές γωνίες για το ίδιο ζήτημα που μελετούν.
• Να αποδέχονται την διαφορετική άποψη κατά τη διάρκεια μίας συζήτησης.

Δραστηριότητες:
1. Αφόρμηση: Ο/Η εκπαιδευτικός ξεκινά με αναφορά στο συμβόλαιο –Χάρτα της ομάδας, το οποίο είναι αναρτημένο στην τάξη. Είναι όμως συναφές και με τα δικαιώματα των παιδιών;
2. Μήπως αυτό μας ξέφυγε; ή υπάρχει άλλη οπτική; Ο/Η εκπαιδευτικός παρουσιάζει με τη χρήση βιντεοπροβολέα (ή σε διαδραστικό πίνακα) τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού ή επιλέγει τη φιλική για παιδιά έκδοση. (βλ. Πρόσθετες πληροφορίες). Οι μαθητές/τριες καλούνται να βρουν ομοιότητες ή μη με τη διαδικασία και τους κανόνες που πρότειναν στο προηγούμενο εργαστήριο και να την αιτιολογήσουν. Δημιουργούνται δύο ομάδες που κάθονται απέναντι και αντιπαραθέτουν τα επιχειρήματά τους. Κάθε/μία μαθητής/τρια της πρώτης ομάδας γίνεται αναγνώστης ενός άρθρου και υποστηρίζει τη Χάρτα της τάξης. Η άλλη ομάδα προσπαθεί να βρει αντεπιχειρήματα ως προς τη συνάφεια της Χάρτας με το άρθρο, να ανακαλύψει και να καταθέσει άλλες οπτικές. Ενδεικτικά άρθρα: 2ο,12ο,13ο,15ο,17ο, 19ο,22ο, 23ο,28ο,30ο και 31ο.
3. Αποφόρτιση: Οι μαθητές/τριες των δύο ομάδων δίνουν τα χέρια και σχολιάζουν την προσπάθεια. Βγαίνει και η τελική φωτογραφία με τη σχετική συμφωνία.
4. Επέκταση: (βλ. Πρόσθετες πληροφορίες, Φύλλο εργασίας 3)

Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση να:
• Να προβληματίζονται για τους παράγοντες που εμποδίζουν τα παιδιά να απολαμβάνουν ισότιμα τα δικαιώματά τους.
• Να ενσυναισθάνονται τη θέση του άλλου.
• Να συνεργάζονται σε ομάδες για την επίλυση προβλημάτων.

Δραστηριότητες:
1. Αφόρμηση :Ο/Η εκπαιδευτικός ενημερώνει τους μαθητές/τριες ότι οι ομάδες θα επιχειρήσουν να διερευνήσουν τα εμπόδια που δυσκολεύουν την ισότιμη συμμετοχή των παιδιών στην εκπαίδευση. Το ερώτημα που τίθεται: «Τι μπορεί να εμποδίσει την πρόσβαση στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την ευημερία;
2. Το τραύμα στο καβούκι της χελώνας-παγωμένο στιγμιότυπο: Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε 4 ομάδες των 5-7 ατόμων και παραλαμβάνουν ένα φύλλο εργασίας, με τις φωτογραφίες (Βλ. Πρόσθετες πληροφορίες, Φύλλα εργασίας 4-7). Το Φύλλο (4) το παραλαμβάνουν δύο ομάδες, εκ των οποίων η μια λαμβάνει την οδηγία να προχωρήσει και στο παγωμένο στιγμιότυπο). Οι ομάδες χρειάζεται να βάλουν έναν τίτλο και να διατυπώσουν σε μία μικρή παράγραφο τον προβληματισμό τους για την ύπαρξη εμποδίων στην πρόσβαση στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την ευημερία και να εκφράσουν την προσωπική στάση που θα διατηρούσαν απέναντι στα εμπόδια, όπως εμπνέονται από τις φωτογραφίες. Κάθε ομάδα θα ανακοινώσει τα αποτελέσματά της στην ολομέλεια της τάξης. Μία ομάδα (με τυχαίο τρόπο) θα παραλάβει υλικό για να αναπαραστήσει την έμπνευση από τις εικόνες σ’ ένα παγωμένο στιγμιότυπο της 1ης φωτογραφίας (Φύλλο εργασίας 5). Όλοι οι άλλοι/ες θα πλησιάσουν τους/τις μαθητές/τριες στο στιγμιότυπο και θα τους/τις εμψυχώσουν με όποιο τρόπο κρίνουν, ώστε να περάσουν στο στιγμιότυπο της 2ης φωτογραφίας.
3. Αποφόρτιση-διαμορφωτική αξιολόγηση: Δίνονται συγχαρητήρια σε όλες τις ομάδες. Πανηγυρίζουν για τα όσα κατάφεραν δουλεύοντας συνεργατικά. Γίνεται ενδιάμεση διαμορφωτική αξιολόγηση-συζήτηση του προγράμματος (ασύγχρονα βλ. Πρόσθετες πληροφορίες)

Οι μαθητές να είναι σε θέση να:
• Να συναισθάνονται ότι τα δικαιώματα δεν είναι αυτονόητα για όλα τα παιδιά.
• Να μετασχηματίζουν στερεότυπα μέσα από αναστοχασμό και υποθέσεις σε σχέση με βιώματά τους.

Δραστηριότητες:
1. Η ιστορία των προσφύγων: Ο/Η εκπαιδευτικός μεταφέρει στους μαθητές/τριες τα συμπεράσματα από τη διαμορφωτική αξιολόγηση και στη συνέχεια τους/τις ζητάει να χωριστούν σε έξι (6) ομάδες των 3-5 ατόμων. Προτείνεται οι ομάδες να είναι ετερογενείς. Σε κάθε ομάδα δίνεται μία φωτογραφία (βλ. Πρόσθετες πληροφορίες) και έχει στη διάθεσή της μέχρι επτά (7’) λεπτά για να γράψει μία μικρή παράγραφο. (λέξεις που προτείνεται να χρησιμοποιηθούν: Αμέρ, σχολείο, πόλεμος, θάλασσα, σύνορα, χώρος φιλοξενίας). Κάθε συντονιστής/τρια διαβάζει την παράγραφο με τη σειρά των φωτογραφιών. Ακολουθεί συζήτηση και σύνθεση των μικρών κειμένων σε ένα ενιαίο. Εναλλακτικά, προτείνεται να χρησιμοποιηθεί το ψηφιακό βιβλίο bookcreator που παρέχει τη δυνατότητα να εισάγουν φωτογραφία, σχέδια, γραπτά κείμενα ή ηχογραφημένα.
2. Γίνεται κολλάζ με τα κομμάτια της ιστορίας και τις φωτογραφίες: Ζητείται από τους/τις μισούς/ες μαθητές/τριες να γράψουν στο χαρτόνι μια πρόταση σχετική με την υπόθεση: «Τι θα γινόταν αν κάποιος βρισκόταν σε μία κατάσταση παρόμοια με εκείνη των ηρώων/ηρωίδων;», «Πώς θα αισθανόταν;», «Για ποιο λόγο;», «Τι θα τον βοηθούσε να νιώσει καλύτερα;» «Αναφέρετε μία σύντομη εμπειρία σχετική με προσφυγικά ή μεταναστευτικά ζητήματα (π.χ. οι γονείς του παππού μου ήταν πρόσφυγες από την Μικρά Ασία). Οι υπόλοιποι/ες θα γράψουν για ένα εμπόδιο που προκύπτει σ’ αυτές τις περιπτώσεις ως προς την πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση. Συμμετέχει και ο/η εκπαιδευτικός.
3. Αναστοχασμός-Αποφόρτιση: Όλοι/ες συνεργάζονται για να τοποθετηθεί το χαρτόνι στην κατάλληλη θέση στην τάξη. Εκφράζουν τη χαρά τους που κατάφεραν να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν ένα κείμενο σχετικό με τα Δικαιώματα του Παιδιού.
4. Επέκταση: (βλ. Πρόσθετες πληροφορίες)

Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση να:
• Να αξιοποιούν κριτικά τις γνώσεις τους, για να παρεμβαίνουν σε ζητήματα που αφορούν τα δικαιώματά τους.
• Να συμμετέχουν σε συλλογικές δημοκρατικές διαδικασίες για τη βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών.

Δραστηριότητες:
1. Αφόρμηση: Ο/Η εκπαιδευτικός ως μέλος της ομάδας δηλώνει πολύ ικανοποιημένος από την εξέλιξη της εργασίας της ομάδας και προτείνει να εργαστούν σαν να βρίσκονται σε έναν ιδιαίτερο χώρο όπου η συνεργασία και η δημιουργικότητα είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να είναι αποτελεσματικοί/ες τις δράσεις που αναλαμβάνουν. Ο χώρος της τάξης διαμορφώνεται κατάλληλα για να εργαστούν σε ομάδες πέντε μελών.(Η δράση που ακολουθεί μπορεί να πραγματοποιηθεί και το χρονικό διάστημα που επεξεργάζεται από την εκπαιδευτική κοινότητα ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας (Ε.Κ.Λ.) του σχολείου).
2. «Τραπεζομάντηλο» - ο Ε. Κ. Λ. του σχολείου: Σε κάθε τραπέζι-ομάδα υπάρχει (ως τραπεζομάντηλο) ένα μεγάλο χαρτί Α1, στο οποίο έχει κολληθεί ένα δεύτερο μικρότερο χαρτί Α4 με εκτυπωμένο το απόσπασμα του Ε.Κ.Λ. που κρίνει ο/η εκπαιδευτικός ότι αφορά και ενδιαφέρει τους/τις μαθητές/τριες. Σε κάθε τραπέζι ορίζεται από την ομάδα ένας/ μία οικοδεσπότης. Κάθε ομάδα έχει πέντε (5΄)λεπτά για να δει το απόσπασμα, να συζητήσει και να γράψει στο «τραπεζομάντηλο» μία τροποποιητική πρόταση για τον Ε.Κ.Λ. σε σχέση με τα δικαιώματα των παιδιών στο σχολείο. Μετά το πέρας των πέντε (5) λεπτών όλοι/ες, με εξαίρεση τον/την οικοδεσπότη του κάθε τραπεζιού, μετακινούνται στο επόμενο τραπέζι. Ο/Η οικοδεσπότης τους/τις εξηγεί τις αποφάσεις που πάρθηκαν στο τραπέζι και, αφού συζητήσουν, γράφουν στο «τραπεζομάντηλο» και τη δική τους πρόταση. Κάθε ομάδα πρέπει να περάσει απ’ όλα τα τραπέζια και να καταγράψει την άποψή της. Στο τέλος οι οικοδεσπότες παρουσιάζουν τα «τραπεζομάντηλα» με τις προτάσεις των ομάδων.
3. Αναστοχασμός: Τα «τραπεζομάντηλα» θα φυλαχτούν με προσοχή σε σχήμα κυλίνδρου. Γνωστοποιείται τους/στις μαθητές/τριες ότι μπορούν να προσθέσουν κάποια επιπλέον πρόταση. Συμφωνείται μέσω ψηφοφορίας να γραφτεί το κείμενο με όλες τις προσθήκες και να αποσταλεί στον Σύλλογο Διδασκόντων και στον Σύλλογο Γονέων. Επιπλέον, για το περιεχόμενο του κειμένου λαμβάνουν γνώση και τα μέλη των μαθητών/τριών που εκπροσωπούν τους/τις μαθητές/τριες.
4. Επέκταση (βλ. Πρόσθετες πληροφορίες)

Οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση να:
• Να υποστηρίζουν το έργο τους με χρήση επιχειρημάτων.
• Να συνθέτουν νέα έργα.
• Να αναστοχάζονται ως προς τον τρόπο που μαθαίνουν.
• Να αναστοχάζονται ως προς τον ρόλο τους μέσα στην ομάδα και στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Δραστηριότητες:
1. Αφόρμηση: Ο/Η εκπαιδευτικός ζητάει όπως στο πρώτο εργαστήριο, να μπουν οι καρέκλες σε κύκλο. Ο/Η εκπαιδευτικός μεταφέρει τα θετικά σχόλια της διεύθυνσης του σχολείου και των γονέων για τις παρεμβάσεις στον Ε.Κ.Λ. Προτείνει στο τελευταίο αυτό εργαστήριο να οργανώσουν την παρουσίαση της τόσο σημαντικής δουλειάς και τη σύνθεση του «αναμνηστικού πορτφόλιο» της ομάδας και του κάθε μαθητή/τριας. Μοιράζει τα Φύλλα αυτοαξιολόγησης και ετεροαξιολόγησης για να συμπληρωθούν από τους/τις μαθητές/τριες.
2. Δημιουργικές ιδέες: Προτείνεται:
o Να φτιάξουν ένα δικό τους βίντεο με θέμα τα Δικαιώματα του Παιδιού.
o Να δημιουργηθούν πέντε (5) ομάδες που θα παρεμβαίνουν με επιλεγμένες δράσεις από το εργαστήριο. Κάθε ομάδα θα συνεδριάζει και θα παίρνει αποφάσεις για το πώς θα μπορούσε να παρουσιάσει τη Χάρτα και σε ποιο πλαίσιο θα μπορούσε να συνεχίσει τη δράση.
3. Επέκταση-συνέχιση: Ένα λευκό χαρτόνι τοποθετείται στην τάξη όπου θα αναρτώνται οι ανακοινώσεις των ομάδων. Οι παρεμβάσεις-παρουσιάσεις μπορούν να περιλαμβάνουν: ανακοινώσεις στην ιστοσελίδα του σχολείου, συμμετοχή σε σχολική εκδήλωση με σύντομα δρώμενα από το εργαστήριο κ.ά.