Dirty Stories: Σκέφτομαι πριν το πετάξω!

Συνοπτική Περιγραφή

Σκοπός του Προγράμματος είναι η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και η διαμόρφωση ενός νέου τρόπου σκέψης σχετικά με την κατανάλωση και διαχείριση των άχρηστων υλικών που θα διυλίζει την κατανάλωση με τελικό στόχο όχι την αύξηση της ανακύκλωσης αλλά τη μη παραγωγή αποβλήτων. Tα εργαστήρια ακολουθούν κατά βάση το βηματισμό Μαθαίνω-Σκέφτομαι-Δρω: αρχικά δίνεται η απαραίτητη πληροφορία για το θέμα επιλεγμένη για την ηλικία των παιδιών, ακολουθεί η επεξεργασία του θέματος μέσα από δραστηριότητες που απαιτούν κριτική σκέψη και δημιουργικότητα και κλείνουν με δράσεις που είτε μεταφέρουν το μήνυμα προς τα έξω μέσω έκφρασης και δημιουργίας είτε εξυπηρετούν στόχους για το κοινό καλό (μάθηση μέσω προσφοράς), ώστε να οι μαθητές/τριες να εξοικειωθούν με τη νοοτροπία να αποτελέσουν μέρος της λύσης του προβλήματος. Οι μαθητές/τριες στο τέλος του προγράμματος αναμένεται να:
• να αναγνωρίσουν τι είδους σκουπίδια παράγουμε, τα υλικά από τα οποία φτιάχνονται και τον κύκλο ζωής τους
• να εισαχθούν στην έννοια της Επιστήμης των Πολιτών μέσω της συλλογής στοιχείων και της κοινωνικής προσφοράς
• να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για ευαισθητοποίηση.

Χαρακτηριστικά

Αριθμός Διδακτικών Ωρών:
Εφαρμόζεται διαδικτυακά:
Όχι

Βαθμίδες:
Α' Δημοτικού

Δομή προγράμματος:
Ε50_ΕΔ_ΠΕ_ΟΙΚ_ΔΟΜΗ
Υλικό προγράμματος:
Ε50_Υλικό Προγράμματος

Αριθμός Εργαστηρίων:
7

Τίτλοι επιμέρους Εργαστηρίων:
Σκουπίδια παντού
Οι μαθητές/τριες:
• Να αναγνωρίζουν τι είδους σκουπίδια παράγουμε, τα υλικά από τα οποία φτιάχνονται και τον κύκλο ζωής τους.
• Να καταγράφουν δεδομένα και να εξάγουν συμπεράσματα.
• Να αναπτύξουν δεξιότητες σκέψεις
Δραστηριότητες:
1. α) «Σκουπιδοανασκαφή»: Καταγράφουμε και αναλύουμε τα σκουπίδια της τάξης μας. Από ποιο υλικό είναι φτιαγμένο το προϊόν;
1. β) «Που πηγαίνουν τα σκουπίδια»: Δίνουμε λεζάντες σε φωτογραφίες από χωματερές. Ο κύκλος ζωής ενός πλαστικού μπουκαλιού: Βάζουμε τη σωστή σειρά (Ζευγάρια).
1. γ) «Ο κήπος των σκουπιδιών»: Πείραμα: θάβουμε τα σκουπίδια μας και παρατηρούμε σε πόσο καιρό διασπώνται.

Τι θα κάνουμε με τα σκουπίδια;
Οι μαθητές/τριες:
• Να κατακτήσουν τη διαδικασία ανακύκλωσης στον μπλε κάδο κ.α.
• Να επαναχρησιμοποιούν με δημιουργικό τρόπο άχρηστα υλικά.
• Να συνθέτουν τις γνώσεις τους δημιουργικά και κριτικά.
Δραστηριότητες:
2. α) «Ανακύκλωση»: Τι είναι η ανακύκλωση; Πώς λειτουργεί ο μπλε κάδος; Τι άλλο μπορούμε να ανακυκλώσουμε; (π.χ. μελάνια, λάμπες, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, ρούχα, μπαταρίες, γυάλινα μπουκάλια, τηγανέλαια).
2. β) «3Rs: Reduce, Reuse, Recycle»: Εισαγωγή στην έννοια των 3Rs. Ιδέες για περιορισμό, επαναχρησιμοποίηση/υπερκύκλωση, ανακύκλωση για 4 άχρηστα υλικά (Ο).
2. γ) «Επιτραπέζιο Παιχνίδι»: Δημιουργία επιτραπέζιου παιχνιδιού με θετικές/αρνητικές συμπεριφορές για τη διαχείριση των απορριμμάτων (Ο).
Tα πλαστικά δεν είναι πια φανταστικά
Οι μαθητές/τριες:
• Nα αναγνωρίσουν τα πλαστικά ως μια σημαντική πηγή θαλάσσιας ρύπανσης.
• Να αναπτύξουν ενσυναίσθηση και αίσθημα ευθύνης προς τα ζώα.
• Να αναπτύσσουν καινοτόμες ιδέες.
Δραστηριότητες:
3. α) «Πού πήγαν τα παπάκια;»: Μαθαίνουμε για τα πλαστικά και σκεφτόμαστε τρόπους αντικατάστασής τους
3. β)«Παιχνίδια στην αυλή: τα πλαστικά στην πράξη»:
α. Σακούλες στον αέρα (Ο).
β. Αγώνας χελώνας.
3. γ) «Πάρτι χωρίς πλαστικά/σκουπίδια»:
Σχεδιάζουμε plastic-free γιορτή του σχολείου (O).

Η Διαχείριση απορριμμάτων στο σχολείο/γειτονιά
Οι μαθητές/τριες
• Να παρατηρούν, να συλλέγουν στοιχεία και να καταλήγουν σε συμπεράσματα.
• Να αναπτύσσουν τη φαντασία τους.
• Να αναπτύξουν ψηφιακές δεξιότητες δημιουργικότητας.
• Να καλλιεργήσουν τον ψηφιακό γραμματισμό τους.
Δραστηριότητες:
4. α) «Έρευνα χώρου/αυτοψία στο χώρο του σχολείου»: φωτογράφηση στοιχείων, καταγραφή παρατηρήσεων, προτάσεις για βελτίωση (Ο).
4.β), 4. γ) «Ψηφιακή αφήγηση»: εμπνεόμαστε από τις εικόνες και δημιουργούμε μία bottom-up ψηφιακή ιστορία (Ο).
Τα 3Rs στην πράξη
Οι μαθητές/τριες:
• Να ενισχύσουν τη δημιουργικότητά τους.
• Να εργάζονται συνεργατικά και στο ψηφιακό περιβάλλον.
• Να αναπτύξουν τη λεπτή κινητικότητα.
Δραστηριότητες:
5. α) «Εργαστήριο ανακύκλωσης χαρτιού»:
Φτιάχνουμε το δικό μας ανακυκλωμένο χαρτί (Ο).
5. β) «Εργαστήριο υπερκύκλωσης»:
Δίνουμε ζωή σε άχρηστα υλικά (Ο).
5. γ) Αναρτούμε τις δημιουργίες μας σε padlet.
Καθαρισμός ακτής/πάρκου
Οι μαθητές/τριες:
• Να συνειδητοποιήσουν τα είδη και τις πηγές των απορριμμάτων που ρυπαίνουν δημόσιους χώρους.
• Να εισαχθούν στην έννοια της Επιστήμης των Πολιτών μέσω της συλλογής στοιχείων και της κοινωνικής προσφοράς ταυτόχρονα.
Δραστηριότητες:
6.α), 6.β), 6.γ) Καθαρίζουμε την ακτή/πάρκο
Ανακεφαλαίωση, Αναστοχασμός
Οι μαθητές/τριες:
• Να χρησιμοποιούν πρότερη γνώση για τη λήψη γρήγορης απόφασης.
• Να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για ευαισθητοποίηση.
• Να συνθέτουν ένα πολυτροπικό κείμενο (αφίσα).
• Να αναπτύξουν μεταγνωστικές δεξιότητες.
Δραστηριότητες:
7. α) «Σκυταλοδρομία ανακύκλωσης»: Οι μαθητές/τριες καλούνται να πάρουν γρήγορα τη σωστή απόφαση για να παραδώσουν εγκαίρως τη σκυτάλη στα άτομα της ομάδας τους (Ο).
7. β) «Δημιουργία αφίσας»: Οι μαθητές/τριες δημιουργούν μέσω πλατφόρμας αφίσα για να σταλεί το μήνυμα προς τα έξω.
7. γ) «Ανασκόπηση εμπειριών- προσωπικής ανάπτυξης»: οργανώνουμε και ερμηνεύουμε την εμπειρία μας.

Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης

Βιώσιμες Πόλεις και Κοινότητες
Δράση για το Κλίμα

Υλικό Αξιολόγησης

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ενσωματώνει την αξιολόγηση ως ένα διαρκές και πολυδιάστατο στοιχείο σε κάθε φάση της υλοποίησής του. Η αξιολόγηση των μαθητών/τριών βασίζεται στη συμμετοχή τους σε δραστηριότητες που απαιτούν κριτική σκέψη, δημιουργικότητα και συνεργατικότητα, καθώς και στην ικανότητά τους να εφαρμόζουν τις νέες γνώσεις στην πράξη. Κάθε εργαστήριο ολοκληρώνεται με δραστηριότητες αναστοχασμού, όπου οι μαθητές/τριες καλούνται να αναθεωρήσουν και να εκτιμήσουν τη δική τους συμμετοχή και μάθηση. Ειδικά στο τελευταίο εργαστήριο, η αξιολόγηση παίρνει τη μορφή ανακεφαλαίωσης των γνώσεων που αποκτήθηκαν, όπου οι μαθητές/τριες καλούνται να χρησιμοποιήσουν την πρότερη γνώση για τη λήψη αποφάσεων και να αναλάβουν πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης​. Η διαδικασία αυτή συνδέεται και με την ανάπτυξη μεταγνωστικών δεξιοτήτων, ενισχύοντας την κατανόηση των μαθητών/τριών για την πρόοδό τους και τις περιοχές που χρήζουν βελτίωσης.
Ε50_Υλικό Αξιολόγησης
Περιγραφή βασικού θεωρητικού πλαισίου υποστήριξης του προγράμματος:
Το βασικό θεωρητικό πλαίσιο υποστήριξης του προγράμματος "Dirty Stories: Σκέφτομαι πριν το πετάξω" βασίζεται στην εκπαίδευση για την αειφορία και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. Το πρόγραμμα επικεντρώνεται στη διαχείριση απορριμμάτων, προωθώντας τη μείωση της κατανάλωσης και την αποφυγή παραγωγής αποβλήτων αντί της απλής ανακύκλωσης. Βασίζεται στους 17 Στόχους Αειφόρου Ανάπτυξης του ΟΗΕ, και συγκεκριμένα στον Στόχο 12: "Υπεύθυνη Παραγωγή και Κατανάλωση"​. Η εφαρμογή του προγράμματος στηρίζεται στη μεθοδολογία "Μαθαίνω-Σκέφτομαι-Δρω", όπου οι μαθητές ενημερώνονται, επεξεργάζονται κριτικά τη νέα γνώση και καταλήγουν σε δράσεις όπως η δημιουργία επιτραπέζιων παιχνιδιών ή ο καθαρισμός ακτής. Στόχος είναι η καλλιέργεια αξιών όπως η ενσυναίσθηση και η υπευθυνότητα μέσω συνεργατικών και ψηφιακών δραστηριοτήτων​.
Προσβασιμότητα:
Για να είναι το πρόγραμμα πλήρως συμπεριληπτικό και προσβάσιμο σε όλους/ες τους/τις μαθητές/τριες, συμπεριλαμβανομένων των μαθητών/τριών με αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, θα μπορούσαν να ληφθούν μέτρα όπως η προσαρμογή των δραστηριοτήτων και των υλικών για μαθητές/τριες με διαφορετικές ανάγκες. Για παράδειγμα, οι δραστηριότητες που περιλαμβάνουν κριτική σκέψη και δημιουργικότητα, όπως η δημιουργία ψηφιακών ιστοριών ή επιτραπέζιων παιχνιδιών, μπορούν να προσαρμοστούν με απλοποιημένες οδηγίες ή υλικά με μεγαλύτερη οπτική υποστήριξη για μαθητές/τριες με μαθησιακές δυσκολίες. Επιπλέον, η χρήση τεχνολογικών εργαλείων για την ψηφιακή αφήγηση μπορεί να διευκολύνει την πρόσβαση για μαθητές/τριες με κινητικές δυσκολίες, ενώ οι δραστηριότητες στη φύση, όπως ο καθαρισμός ακτής, θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν εναλλακτικές για μαθητές/τριες με περιορισμένη κινητικότητα. Έτσι, το πρόγραμμα μπορεί να διασφαλίσει ότι όλοι/ες οι μαθητές/τριες συμμετέχουν ισότιμα και αποτελεσματικά.
Δυνατότητα επέκτασης:
Το πρόγραμμα "Dirty Stories: Σκέφτομαι πριν το πετάξω" περιλαμβάνει διάφορες δράσεις που μπορούν να λειτουργήσουν ως δυνατότητες επέκτασης και εκδηλώσεις διάχυσης. Στο πλαίσιο καθαρισμού ακτής ή πάρκου, σύμφωνα με το οποίο οι μαθητές/τριες παρακινούνται να κοινοποιήσουν τα αποτελέσματα στο σχολείο ή στην τοπική κοινότητα ή να οργανώσουν ενημερωτική καμπάνια με
• αφίσα,
• παρουσίαση,
• άρθρο στην τοπική εφημερίδα
• ανάρτηση σε κοινωνικά μέσα.
Επίσης, προτείνεται και η εμπλοκή της οικογένειας μέσω της δράσης «Η τσάντα της επαναχρησιμοποίησης». Σε υφάσματινες τσάντες (τόσες ώστε να φτάσουν για όλα τα παιδιά στις 7 εβδομάδες του ΕΔ) βάζουμε ένα παιδικό βιβλίο για τη διαχείριση απορριμμάτων και εξοπλισμό (κόλλες, ψαλίδια κτλ). Κάθε Σαββατοκύριακο οι τσάντες δανείζονται στις οικογένειες για να διαβάσουν την ιστορία και να κατασκευάσουν κάτι από άχρηστα υλικά. Οι κατασκευές συλλέγονται και διοργανώνεται στο τέλος έκθεση με τις οικογενειακές δημιουργίες.
Μοιράσου το