Πράσινες τηγανητές ντομάτες και άλλα φρούτα

Συνοπτική Περιγραφή

Μέσα από την διερευνητική – ανακαλυπτική μέθοδο και την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, οι μαθητές/τριες οδηγούνται στην υιοθέτηση και αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών που σχετίζονται με τις καθημερινές διατροφικές τους συνήθειες. Βασικός σκοπός του συγκεκριμένου προγράμματος είναι η προάσπιση, η βελτίωση και η προαγωγή της σωματικής και ψυχικής υγείας των παιδιών, η ανάπτυξη και καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και η αναβάθμιση του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντός τους μέσα από τη βιωματική μάθηση. Μετά το τέλος του προγράμματος αναμένεται οι μαθητές/τριες όχι μόνο να αλλάξουνε στάση και συμπεριφορά απέναντι στις διατροφικές τους επιλογές αλλά και να υιοθετήσουν στην καθημερινότητα τους μια πιο υγιεινή προσέγγιση διατροφής εντάσσοντας τα λαχανικά και τα φρούτα στο δεκατιανό τους γεύμα. Θα πρέπει να Αντιμετωπίζουν με περισσότερη ωριμότητα και σκέψη το θέμα της καθημερινής διατροφής και της διατήρησης της υγείας ενώ παράλληλα να γίνει κατανοητό όχι μόνο από τους/τις ίδιους/ες αλλά και από το στενό οικογενειακό τους περιβάλλον ότι το θέμα της σωστής διατροφής αποτελεί την καλύτερη πρόληψη όχι μόνο για την παιδική παχυσαρκία αλλά και για τα δυσάρεστα αποτελέσματα που αυτή επιφέρει στα σημερινά παιδιά και στους αυριανούς ενήλικες.

Χαρακτηριστικά

Αριθμός Διδακτικών Ωρών:
Εφαρμόζεται διαδικτυακά:
Ναι

Βαθμίδες:
Δ' Δημοτικού

Δομή προγράμματος:
E13_ΕΖ_ΥΔ_Δομή
Υλικό προγράμματος:
Ε13_Υλικό Προγράμματος

Αριθμός Εργαστηρίων:
7

Τίτλοι επιμέρους Εργαστηρίων:
Ας γνωριστούμε καλύτερα Χωρισμός σε ομάδες. Συμβόλαιο ομάδας
Οι μαθητές/τριες μαθαίνουν:
• Να επικοινωνούν σωστά
• Να σέβονται τους άλλους
• Να καλλιεργούν κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης
• Να καλλιεργούν δεξιότητες όπως η ενσυναίσθηση και η διαμεσολάβηση και η συνεργασία

Χρονική διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες
Αφού συζητήσουμε με τους μαθητές μας το θέμα του προγράμματος στη συνέχεια γίνεται η πρώτη δραστηριότητα με τίτλο «Ας γνωριστούμε καλύτερα» που στοχεύει στην ενδυνάμωση των σχέσεων των μαθητών της τάξης . Είναι βασική δραστηριότητα που επιτρέπει την μετάβαση στο αμέσως επόμενο βήμα που είναι ο χωρισμός και η δημιουργία των ομάδων. Προτείνεται να δημιουργηθούν ανομοιογενείς ομάδες, ανάλογα με τον αριθμό των μαθητών, με σκοπό την αντιπροσώπευση όλων των μαθητών, την ενεργό συμπλοκή τους και την έκφραση των ιδεών τους και της δημιουργικότητάς τους. Μετά την ολοκλήρωση του σχηματισμού των ομάδων συνάπτεται το συμβόλαιο της ομάδας, το οποίο είναι πολύ βασικό για την ουσιαστική και αποτελεσματική λειτουργία των ομάδων. Είναι αυτό που θα επιτρέψει στα μέλη των ομάδων να συνεργάζονται αρμονικά, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, να επιλύουν συγκρούσεις, να παίρνουν αποφάσεις και να οργανώνουν σωστά και δημιουργικά τη σκέψη τους και την δουλειά τους. Τους δίνεται η δυνατότητα να μάθουν να εκφράζονται σωστά και ανοιχτά , χωρίς το φόβο της απόρριψης. Το επόμενο βήμα είναι η καταγραφή των επιμέρους δραστηριοτήτων και η κατανομή των εργασιών στις ομάδες.
Συλλογή πληροφοριών- Λίστες με λαχανικά, συνταγές
Οι μαθητές/τριες μαθαίνουν:
• Να βρίσκουν, να αξιολογούν και να κατατάσσουν πληροφορίες
• Να επεξεργάζονται και να αξιολογούν σωστά τις πληροφορίες που βρίσκουν με σκοπό την σωστή χρησιμοποίησή τους και τη μετατροπή τους σε γνώση
• Να ομαδοποιούν πληροφορίες με βάση συγκεκριμένα χαρακτηριστικά
• Να πλοηγούνται με ασφάλεια στο διαδίκτυο

Χρονική διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες
Στο συγκεκριμένο εργαστήριο οι μαθητές/τριες θα αναζητήσουν πληροφορίες για το θέμα του προγράμματος, φρούτα, λαχανικά, θα επεξεργαστούν τις πληροφορίες αυτές, θα τις ομαδοποιήσουν και θα κατασκευάσουν λίστες. Επίσης, προτείνεται να βρουν πληροφορίες για συνταγές που αφορούν τη Μεσογειακή διατροφή είτε αξιοποιώντας το διαδίκτυο είτε μέσω συνεντεύξεων από τους γονείς, τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους. Επίσης, προκειμένου να κατανοήσουν την υψηλή διατροφική αξία των συγκεκριμένων ομάδων τροφίμων θα επεξεργαστεί η διατροφική πυραμίδα. Στη συγκεκριμένη δραστηριότητα αξιοποιείται το κεφάλαιο του σχολικού εγχειριδίου της Μελέτης Περιβάλλοντος της Δ΄τάξης «Φροντίζω το σώμα μου» από την ενότητα 5, στο οποίο γίνεται αναφορά στη διατροφική πυραμίδα. Επιπλέον δραστηριότητα είναι η κατασκευή της δικής τους διατροφικής πυραμίδας σε ομαδικό επίπεδο.
«Το δικαστήριο των τροφών»
Οι μαθητές/τριες μαθαίνουν:
• Να αναγνωρίζουν τους κινδύνους που απειλούν την υγεία τους και να κάνουν σωστές επιλογές
• Να τρέφονται σωστά και υγιεινά
• Να καλλιεργουν δεξιότητες όπως η ενσυναίσθηση, η αυτομέριμνα και η υπευθυνότητα
• Να μπορούν να εκφράζονται μέσα από την τέχνη

Χρονική διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες
Προτείνεται να αξιοποιηθεί κάποιο βιβλίο ή υλικό σχετικά με τους κανόνες της σωστής διατροφής. Αφού τα παιδιά διαβάσουν το περιεχόμενο και το επεξεργαστούν νοηματικά, προτείνεται η δραματοποίησή του. Μπορεί να αξιοποιηθεί όποιο σχετικό βιβλίο υπάρχει στην βιβλιοθήκη του σχολείου είτε το σχετικό βιβλίο που μπορεί ο /η εκπαιδευτικός να βρει στην ιστοσελίδα: https://www.openbook.gr/i-apisteyti-istoria-mias-pelorias-polychromis-froytosalatas/

Δημιουργία παραμυθιού
Οι μαθητές/τριες μαθαίνουν:
• Να συνδυάζουν τη διατροφή με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την αειφορία
• Να εξασκούνται στην παραγωγική μάθηση μέσω είτε του γραπτού λόγου είτε μέσω των τεχνών και της καλλιτεχνικής δημιουργίας
• Να καλλιεργούν δεξιότητες όπως η συνεργασία, η δημιουργικότητα, η φαντασία και η καλή επικοινωνία

Χρονική διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες
Στο συγκεκριμένο εργαστήριο οι μαθητές/τριες καλούνται να παράγουν ένα δικό τους κείμενο με τη μορφή παραμυθιού. Ως αφόρμηση χρησιμοποιείται το τραγούδι «Ο πόλεμος των Ζουζουνιών» από το μουσικό ανθολόγιο. Η δραστηριότητα μπορεί να πραγματοποιηθεί και με τη συνεργασία του/της εκπαιδευτικού μουσικής του σχολείου. Τα παιδιά ακούγοντας το τραγούδι μπορούν να σχολιάσουν το περιεχόμενο και να οδηγηθούν σε συμπεράσματα για την συμβίωση των εντόμων και των φυτών. Με την μέθοδο της ιδεοθύελλας τα παιδιά ωθούνται στη συγγραφή ενός παραμυθιού. Αφού γράψουν στον πίνακα ή σε ένα χαρτί διάφορες λέξεις που τους έρχονται αυθόρμητα στο νου σχετικά με τα λαχανικά, τα φρούτα αλλά και τα έντομα ή τυχόν άλλα φυτοφάγα ζώα, τις κατηγοριοποιούν και επιλέγουν τις αρχικές λέξεις που θα χρησιμοποιήσουν για να φτιάξουν το παραμύθι τους. Προτείνεται να το γράψουν και να το εμπλουτίσουν με ζωγραφιές. Ο/Η εκπαιδευτικός βοηθά τα παιδιά προκειμένου να συνθέσουν τις διαφορετικές πιθανόν απόψεις τους για το περιεχόμενο του παραμυθιού.
Ομιλία από Διαιτολόγο -Διατροφολόγο για την υγιεινή διατροφή. Ομιλία από Γεωπόνο για τις βιολογικές καλλιέργειες
Οι μαθητές/τριες μαθαίνουν:
• Να αναγνωρίζουν τη δυνατότητα επιλογής στο διαιτολόγιό τους γνωρίζοντας και εναλλακτικά μοντέλα διατροφής
• Να κατανοούν τη χρησιμότητα όλων των ζωντανών οργανισμών στα διάφορα οικοσυστήματα
• Να έρχονται σε επαφή με τις βιολογικές μεθόδους καλλιέργειας
• Να συνειδητοποιούν την αξία των βιολογικών προϊόντων για τη διατροφή σε αντιδιαστολή με τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων

Χρονική διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες
Το συγκεκριμένο εργαστήριο περιλαμβάνει την πρόσκληση στο χώρο του σχολείου ειδικών επιστημόνων που σχετίζονται με το θέμα της υγιεινής διατροφής. Η πρώτη πρόσκληση αφορά έναν/μία Διατροφολόγο-Διαιτολόγο ο/η οποίος/α με έγκυρο επιστημονικό και τεκμηριωμένο λόγο θα ενημερώσει τους/τις μαθητές/τριες για τα οφέλη της υγιεινής διατροφής. Η δεύτερη πρόσκληση αφορά έναν/μία Γεωπόνο ο/η οποίος/α με τη σειρά του/της θα μιλήσει στους/τις μαθητές/τριες για τις βιολογικές καλλιέργειες , την αειφορία αλλά και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι συγκεκριμένες κατηγορίες φυτών και πώς αυτές μπορούν να αντιμετωπιστούν με αειφορικό και φιλικό τρόπο για το περιβάλλον.
Κατασκευή επιτραπέζιου παιχνιδιού «Το φιδάκι της διατροφής»
Οι μαθητές/τριες μαθαίνουν:
• Να εξασκούνται στην παραγωγική μάθηση μέσω είτε του γραπτού λόγου είτε μέσω των τεχνών και της καλλιτεχνικής δημιουργίας

Χρονική διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες
Τα παιδιά κατασκευάζουν επιτραπέζιο παιχνίδι τύπου φιδάκι. Τα υλικά που απαιτούνται είναι χοντρό χαρτόνι για τη βάση του παιχνιδιού, χαρτόνια canson για τις καρτέλες, πιόνια και ζάρια, μαρκαδόροι ή ξυλομπογιές, χάρακες και γεωμετρικά σχήματα. Αξιοποιώντας απλά υλικά τα παιδιά δημιουργούν, ξεκινώντας από ένα γνώριμο σε αυτά επιτραπέζιο παιχνίδι όπως το φιδάκι. Καλούνται να επιλέξουν τις ερωτήσεις, να φτιάξουν τις καρτέλες, να θέσουν τους κανόνες του παιχνιδιού, να συνεργαστούν και μέσα από το δημιουργικό παιχνίδι να μάθουν. Μπορούν να γράψουν καρτέλες σχετικές με την υγιεινή διατροφή όπως π.χ. πόσες φορές τρως την ημέρα λαχανικά και φρούτα, ποια είδη φρούτων και λαχανικών προτιμάς κ.λ.π. ή να θέσουν προτάσεις όπως «έφαγες στο πρωϊνό σου γάλα και δημητριακά κι έτσι μπορείς να πας 4 βήματα μπροστά» ή «έφαγες πολύ σοκολάτα αυτή την εβδομάδα, πήγαινε 6 βήματα πίσω». Μέσα από τη δημιουργική αυτή δραστηριότητα τα παιδιά μαθαίνουν παίζοντας για τις σωστές διατροφικές τους συνήθειες αλλά και για τα αποτελέσματα μιας όχι ισορροπημένης διατροφής.
Παρουσίαση προγράμματος, Εκ νέου στοχοθεσία/ Αξιολόγηση
Οι μαθητές/τριες μαθαίνουν:
• Να μπορούν μέσα από δικά τους δημιουργήματα να επικοινωνούν στους/στις συμμαθητές/τριες τους και στους/στις εκπαιδευτικούς ή και γονείς του σχολείου, τα οφέλη της υγιεινής διατροφής και της αειφορικής ανάπτυξης που σχετίζεται με τα τρόφιμα τη γη και τα προϊόντα της.
• Να θέτουν νέους στόχους για τη συνεχή βελτίωση των καθημερινών διατροφικών τους συνηθειών.


Χρονική διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες
Το εργαστήριο περιλαμβάνει τη παρουσίαση του προγράμματος και την εκ νέου στοχοθεσία η οποία αφορά είτε στόχους για την επόμενη σχολική χρονιά είτε σύνδεση του προγράμματος με τον επόμενο θεματικό κύκλο. Η παρουσίαση μπορεί να γίνει είτε μέσω ενός αρχείου ppt που θα φτιάξουν οι μαθητές/τριες, είτε παρουσιάζοντας δραματοποιημένο το περιεχόμενο του παραμυθιού τους ή του βιβλίου που διάβασαν και επεξεργάστηκαν, είτε να παρασκευάσουν όλοι μαζί ένα υγιεινό πρωϊνό μέσα στην τάξη. Ως εναλλακτική δραστηριότητα μπορεί να είναι η επίσκεψη των μαθητών/τριών σε ένα κατάστημα τροφίμων και η αγορά των προϊόντων που θα χρειαστούν για τη παρασκευή του πρωϊνού.
Σχετικά με την αξιολόγηση του προγράμματος οι μαθητές/τριες μπορούν να οργανώσουν έναν αγώνα επιχειρηματολογίας με τους συμμαθητές τους προκειμένου να τους πείσουν για την σπουδαιότητα και αναγκαιότητα της ένταξης των φρούτων και των λαχανικών στην καθημερινή διατροφή τους.

Υλικό Αξιολόγησης

Προκειμένου να αξιολογήσουμε το πρόγραμμα θα πρέπει να εστιάσουμε αρχικά στο γεγονός ότι η αξιολόγηση είναι μια δυναμική διαδικασία η οποία γίνεται όχι μόνο στο τέλος του προγράμματος αλλά και καθ’ όλη τη διάρκειά του. Ως μέθοδος αξιολόγησης προτείνεται η περιγραφική αξιολόγηση η οποία εστιάζει στις δεξιότητες του 21ου αιώνα και στις δεξιότητες ζωής και εναρμονίζεται με τη φιλοσοφία των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων. Ο/Η εκπαιδευτικός δύναται να χρησιμοποιήσει το υλικό των εργαστηρίων το οποίο περιέχει φύλλα προόδου του/της μαθητή/τριας, ρούμπρικα με τη οποία αξιολογεί το βαθμό επιτυχίας στην απόκτηση δεξιοτήτων, υλικό των μαθητών/τριών για τη δημιουργία του portfolio, παρατήρηση και καταγραφή. Οι ίδιοι/ες οι μαθητές/τριες μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ετεροαξιολόγηση και την αυτοαξιολόγηση με ειδικά σχεδιασμένα φύλλα εργασίας προκειμένου να αποκτήσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για την επιτυχία του προγράμματος.
E13_ΥΛΙΚΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Περιγραφή βασικού θεωρητικού πλαισίου υποστήριξης του προγράμματος:
Το πρόγραμμα "Πράσινες τηγανητές ντομάτες και άλλα φρούτα" εστιάζει στη διαμόρφωση υγιεινών διατροφικών συνηθειών και στη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας των παιδιών, αξιοποιώντας τις αρχές της βιωματικής μάθησης. Βασίζεται στη διερευνητική-ανακαλυπτική προσέγγιση και στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, επιτρέποντας στους/στις μαθητές/τριες να ανακαλύπτουν πληροφορίες, να αξιολογούν τις διατροφικές επιλογές τους και να υιοθετούν υγιεινές συνήθειες. Η θεματική του προγράμματος εστιάζει στην ενότητα "Ζω καλύτερα – Ευ Ζην" και συγκεκριμένα στη σωστή διατροφή και την αυτομέριμνα. Οι δραστηριότητες ενισχύουν την ανάπτυξη κριτικής σκέψης, συνεργασίας και δημιουργικότητας, ενώ προάγουν και τη συνειδητοποίηση των μαθητών/τριων σχετικά με τη σημασία της ισορροπημένης διατροφής και της προστασίας του περιβάλλοντος. Το πρόγραμμα ενισχύει την απόκτηση δεξιοτήτων του 21ου αιώνα, όπως κοινωνικές και ψηφιακές δεξιότητες, επιχειρηματικότητα και ενσυναίσθηση, καθιστώντας το μια ολιστική εκπαιδευτική εμπειρία​.
Προσβασιμότητα:
Για να είναι συμπεριληπτικό και προσβάσιμο, το πρόγραμμα θα μπορούσε να ενσωματώσει πρακτικές που εξασφαλίζουν την ισότιμη συμμετοχή όλων των μαθητών/τριών, ανεξαρτήτως αναγκών ή δυνατοτήτων. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της αξιοποίησης εξατομικευμένων εκπαιδευτικών στρατηγικών, όπως η παροχή κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού για μαθητές/τριες με αναπηρίες και η διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων για μαθητές/τριες με διαφορετικά μαθησιακά στυλ. Προτεινόμενα μέτρα περιλαμβάνουν τη διαφοροποιημένη διδασκαλία με προσαρμοσμένες δραστηριότητες, την παροχή επιπλέον υποστήριξης σε μαθητές/τριες με μαθησιακές δυσκολίες ή ειδικές ανάγκες και τη χρήση πολυαισθητηριακών μεθόδων διδασκαλίας. Επιπλέον, η χρήση τεχνολογικών εργαλείων, όπως πλατφόρμες ασύγχρονης εκπαίδευσης και προσβάσιμο υλικό, μπορεί να διευκολύνει την ένταξη μαθητών/τριών με κινητικές, οπτικές ή ακουστικές δυσκολίες. Σημαντικό είναι, επίσης, να καλλιεργηθεί ένα κλίμα αποδοχής και ενσυναίσθησης, προωθώντας τη συνεργασία μεταξύ όλων των μαθητών/τριών, ανεξαρτήτως των διαφορών τους​.
Δυνατότητα επέκτασης:
Μετά το τέλος του προγράμματος οι μαθητές μπορούν να παρουσιάσουν τις δράσεις τους στους/στις μαθητές/τριες και εκπαιδευτικούς του σχολείου τους, στους γονείς τους και στην τοπική κοινωνία, διοργανώνοντας μια εκδήλωση είτε αποκλειστικά για τη συγκεκριμένη θεματική είτε στο τέλος της χρονιάς με τη γιορτή λήξης. Μπορούν να επιλέξουν από τις δραστηριότητες του εργαστηρίου 7 τον τρόπο παρουσίασης και επικοινωνίας των αποτελεσμάτων στο κοινό. Οι μαθητές/τριες καλούνται να επιλέξουν δραστηριότητες από το πρόγραμμα που θα παρουσιάσουν στο κοινό, όπως δραματοποιήσεις ή δημιουργία υγιεινού πρωινού, προκειμένου να προωθήσουν τα οφέλη της υγιεινής διατροφής και να ενισχύσουν τη διάχυση των αποτελεσμάτων του προγράμματος​.
Μοιράσου το