Ενσυναίσθηση και αλληλεγγύη στους μετανάστες και στους πρόσφυγες

Συνοπτική Περιγραφή

Σκοπός του προγράμματος είναι η γνωριμία των μαθητών/τριών με το εννοιολογικό περιεχόμενο του όρου μετανάστης και πρόσφυγας, η αναγνώριση των διαφόρων κατηγοριών των μεταναστών και των προσφύγων, καθώς και ο εντοπισμός των προβλημάτων που αυτοί οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν. Επίσης, στη σκοποθεσία του προγράμματος εντάσσεται η καλλιέργεια του αλληλοσεβασμού απέναντι στους μετανάστες και τους πρόσφυγες και ευρύτερα η κατά το δυνατό πιο ομαλή και άμεση συμπερίληψη των συγκεκριμένων ανθρώπων στο κοινωνικό σύνολο. Ειδικότερα, όσον αφορά στα παιδιά μεταναστευτικής ή προσφυγικής προέλευσης βασική επιδίωξη αποτελεί η συμπερίληψή τους στην εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία. Παράλληλα, το παρόν πρόγραμμα αποσκοπεί στην όξυνση της κριτικής σκέψης του/της μαθητή/τριας ως προς το φαινόμενο της μετανάστευσης και της προσφυγιάς, καθώς και στην ενεργοποίηση και ευαισθητοποίησή τους στην κατεύθυνση της υπεράσπισης και ενίσχυσης των μεταναστών και των προσφύγων.

Χαρακτηριστικά

Αριθμός Διδακτικών Ωρών:
Εφαρμόζεται διαδικτυακά:
Ναι

Βαθμίδες:
Γ' Γυμνασίου

Δομή προγράμματος:
Δομή
Υλικό προγράμματος:
Υλικό Εργαστηρίων

Αριθμός Εργαστηρίων:
7

Τίτλοι επιμέρους Εργαστηρίων:
Γνωρίζουμε τους μετανάστες και τους πρόσφυγες
Οι μαθητές/τριες θα είναι σε θέση:
• Να επικοινωνούν, συζητώντας, διακρίνοντας τα συναισθήματα σε αφηγήσεις.
• Να σχεδιάζουν ενημερωτικό φυλλάδιο, συντάσσοντας κείμενο.
• Να χρησιμοποιούν πληροφορίες με ψηφιακό εργαλείο.
• Να ομαδοποιούν τις ανάγκες, εντοπίζοντας στοιχεία που διαμορφώνουν την ταυτότητα των ατόμων.
• Συζήτηση σχετικά με τους λόγους, οι οποίοι αναγκάζουν τους ανθρώπους να φύγουν από την πατρίδα τους.
• Προβολή φωτογραφιών.
• Δίνεται στους μαθητές και στις μαθήτριες κείμενο γραμμένο από μετανάστη ή πρόσφυγα, άνδρα ή γυναίκα ή παιδί, με σκοπό να αποτυπωθούν τα συναισθήματα και οι σκέψεις του/της. Ακολουθεί συζήτηση.
• Αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο για τα υποστηρικτικά μέτρα για τους/τις μετανάστες/στριες και τους πρόσφυγες.
• Παιχνίδι ενσυναίσθησης: Είμαι μετανάστης/στρια ή άνδρας/γυναίκα πρόσφυγας. Ποιες είναι οι πρώτες ενέργειες που πρέπει να κάνω;
• Οι μαθητές και οι μαθήτριες φτιάχνουν στον Η/Υ ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για κάθε μετανάστη/τρια και πρόσφυγα με τις απαραίτητες πληροφορίες για την Ελλάδα ως χώρα υποδοχής.
Στερεότυπα και προκαταλήψεις για τους/τις μετανάστες/στριες και τους πρόσφυγες
Οι μαθητές/τριες θα είναι σε θέση:
• Να ομαδοποιούν τα στερεότυπα βάσει των χαρακτηριστικών τους.
• Να συμμετέχουν σε παιχνίδι ενσυναίσθησης.
• Να καλλιεργούν την κριτική σκέψη τους, αναγνωρίζοντας και προβάλλοντας συμπεριφορές.
• Καταιγισμός ιδεών για τα βασικά χαρακτηριστικά των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων για τους/τις μετανάστες/τριες και τους/τις πρόσφυγες.
• Μελέτη κειμένου για τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις για τους μετανάστες/τριες και τους/τις πρόσφυγες και συμπλήρωση φύλλου εργασίας.
• Παιχνίδι ενσυναίσθησης: Οι μαθητές/τριες συζητούν σε μικρές ομάδες, αναζητούν επιχειρήματα αποδόμησης των στερεοτύπων για τους/τις μετανάστες/τριες.
• Παρακολούθηση βίντεο για τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις για τους μετανάστες/τριες και τους/τις πρόσφυγες και συμπλήρωση φύλλου εργασίας.
Ιστορική αναδρομή του μεταναστευτικού και προσφυγικού φαινομένου
Οι μαθητές/τριες θα είναι σε θέση:
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.
• Να συνδέουν τα μέρη με το όλον.
• Να χρησιμοποιούν πληροφορίες και να τις αποτυπώνουν μέσω ψηφιακού εργαλείου.
• Δημιουργία εννοιολογικού χάρτη για τα διάφορα είδη μετανάστευσης.
• Μελέτη κειμένου για τους ελληνικούς προσφυγικούς πληθυσμούς από τη Μικρά Ασία.
• Αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο για τα υποστηρικτικά μέτρα στους προσφυγικούς πληθυσμούς που υποδέχτηκε το ελληνικό κράτος από τη Μικρά Ασία.
• Χωρισμός σε ομάδες και δημιουργία ιστοριογραμμής για τη μετανάστευση Ελλήνων και Ελληνίδων σε χώρες του εξωτερικού.
• Δημιουργία διαγραμμάτων με τα αριθμητικά δεδομένα του μεταναστευτικού φαινομένου στον ελλαδικό χώρο.
Η ζωή των μεταναστών/στριών
Οι μαθητές/τριες θα είναι σε θέση:
• Να αναζητούν και να χρησιμοποιούν πληροφορίες, παρουσιάζοντας τες με τη χρήση ψηφιακού εργαλείου.
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.
• Να διαθέτουν κριτική σκέψη, επεξεργαζόμενοι/ες δεδομένα.
• Δημιουργία εννοιολογικού χάρτη με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο/η μετανάστη/τρια.
• Καταιγισμός ιδεών για τις ανάγκες του/της μετανάστη/τριας
• Αναζήτηση άρθρων: Η καθημερινή ζωή των Ελλήνων/ίδων μεταναστών/τριών σε χώρες του εξωτερικού.
• Αναζήτηση τραγουδιών, διηγημάτων και ταινιών στο διαδίκτυο για τη ζωή των Ελλήνων/ίδων μεταναστών/τριών σε χώρες του εξωτερικού και παρουσίασή τους.
• Δημιουργία ιστοριογραμμής για την εξέλιξη του μεταναστευτικού φαινομένου στον ελλαδικό χώρο.
• Δημιουργία διαγραμμάτων με την εξέλιξη των αριθμητικών δεδομένων του μεταναστευτικού φαινομένου στον ελλαδικό χώρο.
Η ζωή των προσφύγων
Οι μαθητές/τριες θα είναι σε θέση:
• Να αναζητούν και να χρησιμοποιούν πληροφορίες, παρουσιάζοντας τες με τη χρήση ψηφιακού εργαλείου
• Να συνεργάζονται σε ομάδες
• Να διαθέτουν κριτική σκέψη, επεξεργαζόμενοι/ες δεδομένα.
• Δημιουργία εννοιολογικού χάρτη με τα προβλήματα της ζωής του/της άνδρα/γυναίκας πρόσφυγα.
• Καταιγισμός ιδεών για τις ανάγκες του/της άνδρα/γυναίκας πρόσφυγα.
• Αναζήτηση άρθρων: Η ζωή των Ελλήνων/ίδων προσφύγων από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο κατά την άφιξή τους στην Ελλάδα.
• Αναζήτηση τραγουδιών, διηγημάτων και ταινιών στο διαδίκτυο για τη ζωή των Ελλήνων/ίδων προσφύγων από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο και παρουσίασή τους.
• Δημιουργία ιστοριογραμμής για την εξέλιξη του προσφυγικού φαινομένου στον ελλαδικό χώρο.
• Δημιουργία διαγραμμάτων με την εξέλιξη των αριθμητικών δεδομένων του προσφυγικού φαινομένου στον ελλαδικό χώρο.
Το έργο των φορέων και της πολιτείας για τους/τις μετανάστες/στριες και τους πρόσφυγες
Οι μαθητές/τριες θα είναι σε θέση:
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.
• Να χρησιμοποιούν πληροφορίες, αναζητώντας τες στο διαδίκτυο.
• Να σχεδιάζουν και να συντάσσουν κείμενο.
• Αναζήτηση φορέων και οργανισμών που ασχολούνται με πρόσφυγες και μετανάστες/τριες.
• Προβολή βίντεο για τα ασυνόδευτα παιδιά (βλ. Εκπαιδευτικό Υλικό/Συνδέσεις).
• Συζήτηση βάσει του βίντεο.
• Αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο για τον ρόλο του διαπολιτισμικού διαμεσολαβητή/τριας και συμπλήρωση φύλλου εργασίας.
• Δημιουργία αφίσας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού.
Προσδιορίζω δράσεις - Αξιολόγηση
Οι μαθητές/τριες θα είναι σε θέση:
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.
• Να επικοινωνούν εκφράζοντας τις εντυπώσεις τους.
• Να επιλύουν προβλήματα, προτείνοντας τρόπους επίλυσης.
• Πολυπολιτισμική κοινωνία, πολυπολιτισμικό σχολείο: παρουσίαση θετικών στοιχείων.
• Οι μαθητές/τριες συζητούν δράσεις που θα μπορούσαν να οργανωθούν στο σχολείο σχετικά με την πολυπολιτισμικότητα.
• Οι μαθητές/τριες καταγράφουν αυτό που τους έκανε μεγαλύτερη εντύπωση και ακολουθεί συζήτηση.

Υλικό Αξιολόγησης

Περιγραφή ενδεικτικών δραστηριοτήτων για το portfolio μαθητή/-τριας

Στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος κρίνεται απαραίτητο να προταθούν ορισμένες δραστηριότητες, οι οποίες μπορούν να ενταχθούν στο portfolio του/της μαθητή/τριας.
Πιο αναλυτικά, ορισμένες ενδεικτικές δραστηριότητες για το portfolio του/της μαθητή/τριας είναι οι εξής:
• Συγγραφή κειμένου για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν άνδρες και γυναίκες πρόσφυγες.
• Συλλογή και σύγκριση φωτογραφιών των Ελλήνων προσφύγων από τη Μικρά Ασία και των προσφύγων που υποδέχεται ο ελλαδικός χώρος. Αναζήτηση ομοιοτήτων και διαφορών.
• Σχέδιο εργασίας: Τραγούδια της προσφυγιάς και της μετανάστευσης.
• Δημιουργία καταλόγου με βιβλία που αφορούν στη μετανάστευση Ελλήνων/νιδων σε χώρες του εξωτερικού.
• Συλλογή και ταξινόμηση των σημαντικότερων άρθρων που αφορούν στο φαινόμενο της προσφυγικής κρίσης.
• Σχέδιο εργασίας: Παρουσίαση των στατιστικών στοιχείων για το μεταναστευτικό και προσφυγικό ρεύμα προς τον ελλαδικό χώρο τις τελευταίες δεκαετίες.
• Σχέδιο εργασίας: Επαγγέλματα που ασκούν άνδρες και γυναίκες μετανάστες ή πρόσφυγες.
Υλικό Αξιολόγησης
Περιγραφή βασικού θεωρητικού πλαισίου υποστήριξης του προγράμματος:
Τις τελευταίες δεκαετίες και ειδικότερα, τα τελευταία χρόνια γίνεται ιδιαίτερος λόγος για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών/τριών και των ανδρών και γυναικών προσφύγων, ενώ συγχρόνως, σε παγκόσμιο επίπεδο καταβάλλονται σημαντικές προσπάθειες σε ποικίλα επίπεδα για την αναγνώριση, κατοχύρωση, επέκταση και διασφάλισή τους.
Είναι αναντίρρητα αποδεκτό ότι οι μετανάστες/τριες και οι άνδρες και γυναίκες πρόσφυγες υφίστανται, αρκετά συχνά, σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, σημαντικούς περιορισμούς και καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους με αποτέλεσμα να εντάσσονται στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Κομβικής σημασίας ζήτημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών αποτελεί η διάκριση της έννοιας μετανάστης και πρόσφυγας, καθώς και των επιμέρους κατηγοριών τους.
Σκοπός του προγράμματος είναι η γνωριμία των μαθητών/τριών με το εννοιολογικό περιεχόμενο των παραπάνω όρων, η αναγνώριση των διαφόρων κατηγοριών των μεταναστών και των προσφύγων, καθώς και ο εντοπισμός των προβλημάτων που αυτοί οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν.
Επίσης, στη σκοποθεσία του προγράμματος εντάσσεται η καλλιέργεια του αλληλοσεβασμού για τους/τις μετανάστες/τριες και τους/τις πρόσφυγες και ευρύτερα η κατά το δυνατό πιο ομαλή και άμεση συμπερίληψη των συγκεκριμένων ανθρώπων στο κοινωνικό σύνολο. Ειδικότερα, όσον αφορά στα παιδιά μεταναστευτικής ή προσφυγικής προέλευσης βασική επιδίωξη αποτελεί η συμπερίληψή τους στην εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία.
Παράλληλα, το παρόν πρόγραμμα αποσκοπεί στην όξυνση της κριτικής σκέψης του/της μαθητή/τριας ως προς το φαινόμενο της μετανάστευσης και της προσφυγιάς, καθώς και στην ενεργοποίηση και ευαισθητοποίησή τους στην κατεύθυνση της υπεράσπισης και ενίσχυσης των μεταναστών/τριών και των προσφύγων.
Δυνατότητα επέκτασης:
Στην πιο επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος και κάθε εργαστηρίου μεμονωμένα θα συνεισέφερε σημαντικά οι μαθητές/τριες να διαθέτουν γνώσεις σχετικά με τους/τις μετανάστες και τους/τις πρόσφυγες. Οι μαθητές/τριες ως ένα βαθμό διαθέτουν γνώσεις αναφορικά με το παραπάνω θέμα από αντίστοιχες θεματικές, μικρότερης ή μεγαλύτερης έκτασης, ενότητες, τις οποίες έχουν διδαχθεί σε μαθήματα όπως: η Οικιακή Οικονομία, η Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, η Νεοελληνική Γλώσσα και τα Νεοελληνικά Κείμενα Λογοτεχνίας.
Για την ομαλή και επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος και κάθε εργαστηρίου ξεχωριστά ο/η εκπαιδευτικός είναι απολύτως απαραίτητο να έχει φροντίσει για την έγκαιρη και έγκυρη προετοιμασία του απαιτούμενου υλικού.
Βέβαια, η ύπαρξη υφιστάμενων γνώσεων των μαθητών/τριών σε ζητήματα που αφορούν στους/τις μετανάστες και στους/τις πρόσφυγες θα συνεισφέρει σημαντικά στην πιο επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος και κάθε εργαστηρίου μεμονωμένα αναβαθμίζοντας και βελτιώνοντας τόσο τη διδακτική, όσο και τη μαθησιακή διαδικασία. Παράλληλα, σημαντική συμβολή στην εύρυθμη και επιτυχή υλοποίηση του εργαστηρίου δύναται να έχει η έγκαιρη και έγκυρη προετοιμασία του απαιτούμενου υλικού.
Η υλοποίηση του προγράμματος και κάθε εργαστηρίου μεμονωμένα πραγματοποιείται μέσω της υιοθέτησης της συνεργατικής καθοδηγούμενης ανακάλυψης, στο πλαίσιο της οποίας οι μαθητές/τριες εργαζόμενοι/ες σε μικρές ομάδες διερευνούν το διδακτικό υλικό και προβαίνουν στην οικοδόμηση της νέας γνώσης (Ματσαγγούρας, 2008).


Μοιράσου το