Κυκλοφορώντας με ασφάλεια

Συνοπτική Περιγραφή

Σκοπός του προγράμματος είναι η εκπαίδευση των μαθητών/τριών σε θέματα που αφορούν την Οδική Ασφάλεια μέσα από το πρίσμα της κοινωνικής πολιτειότητας και ειδικότερα εντός του πλαισίου της τοπικής κοινότητας. Θα διερευνηθούν οι διαστάσεις της Οδικής Ασφάλειας με άξονα τον ενεργό πολίτη και τη συμβολή της σχολικής κοινότητας στην αυτό – προστασία και ευαισθητοποίηση στην Κυκλοφοριακή Αγωγή. Θα εξεταστούν η μετακίνηση από το σπίτι προς το σχολείο και ζητήματα τα οποία επηρεάζουν την καθημερινότητα των μελών της μαθητικής κοινότητας, με απώτερο στόχο την υποβολή των αποτελεσμάτων του προγράμματος στον τοπικό δήμο.

Οι μαθητές/τριες επιδιώκεται να:

  • μυηθούν σε υγιείς συνήθειες, αντιλήψεις και στάσεις
  • προετοιμαστούν για το ρόλο του αυριανού πολίτη
  • εμφυσήσουν την οδική συνείδηση και ευσυνειδησία

Χαρακτηριστικά

Αριθμός Διδακτικών Ωρών:
Εφαρμόζεται διαδικτυακά:
Ναι

Βαθμίδες:
Δ' Δημοτικού

Δομή προγράμματος:
E14_ΕΖ_ΥΔ_Δομή
Υλικό προγράμματος:
E14_ΥΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Αριθμός Εργαστηρίων:
7

Τίτλοι επιμέρους Εργαστηρίων:
Παιχνίδι γνωριμίας
Οι μαθητές/τριες αναμένεται μετά το τέλος του εργαστηρίου να:
• Επικοινωνούν
• Συμμετέχουν σε διάλογο
• Συνεργάζονται
• Καλλιεργήσουν την ενσυναίσθηση και ευαισθησία

Υποδοχή: των μαθητών/τριών στην τάξη με μουσικό κομμάτι (π.χ. Κ. Μακεδόνας: Το ποδήλατο). Έχουμε τοποθετήσει τις καρέκλες σε κύκλο.
Παρουσίαση προγράμματος: σύντομη σύνοψη των επτά (7) εργαστηρίων και οδηγίες προετοιμασίας για το έβδομο (7ο).
Ας ξανασυστηθούμε: ζητάμε από τους/τις μαθητές/τριες να σημειώσουν σε μικρά χαρτάκια που τους έχουμε μοιράσει το μέσο μετακίνησης από και προς το σχολείο. Κατόπιν τα τοποθετούν μέσα σε ένα κουτάκι. Στη συνέχεια όποιος/α επιθυμεί να ξεκινήσει, συστήνεται στην ολομέλεια αναφέροντας (το όνομά του/της) το μέσο μετακίνησης και τη δική του/της εμπειρία από περιστατικά στο δρόμο. Εάν π.χ. έχει συμβεί κάποιο περιστατικό/ατύχημα στη διαδρομή από και προς το σχολείο σε όλη τη μαθητική πορεία. Τα χαρτάκια θα τα συγκεντρώσουμε προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα συννεφόλεξο, το οποίο θα αξιοποιηθεί σε επόμενο στάδιο. Μπορεί να εκτιμηθεί επίσης ποιος είναι ο δημοφιλέστερος τρόπος μετακίνησης των μαθητών/τριών.
Συμβόλαιο ομάδας: μέσα από τη συζήτηση προκύπτει το πλαίσιο συνεργασίας. Σε ένα χαρτί μέτρου σημειώνουμε τις προσδοκίες των μαθητών/τριών και τους κανόνες των συναντήσεων (π.χ. εχεμύθεια, σεβασμός κ.ά.). Το συμβόλαιο το διατηρούμε και το επαναφέρουμε στην τάξη σε κάθε συνάντηση.
Κλείσιμο: αναστοχασμός. Συνοψίζονται τα βασικότερα σημεία του εργαστηρίου. Ρωτάμε την ομάδα να αναφέρει «πώς φεύγει σήμερα από την πρώτη συνάντηση».
Είναι θέμα ασφάλειας…
Οι μαθητές/τριες αναμένεται μετά το τέλος του εργαστηρίου να:
• Συμμετέχουν σε διάλογο
• Συνεργάζονται
• Καλλιεργήσουν την κριτική σκέψη
• Εμπεδώσουν βασικές έννοιες

Καταιγισμός ιδεών: μοιράζουμε στους/στις μαθητές/τριες post it και ζητάμε να γράψουν αυθόρμητα τι θεωρούν ότι είναι η ασφάλεια στο δρόμο. Κατόπιν τα κολλάνε σε ένα χαρτόνι (το οποίο θα διατηρήσουμε και θα αξιοποιήσουμε στο 7ο εργαστήριο για την αξιολόγηση). Στη συνέχεια τα διαβάζουμε και ακολουθεί συζήτηση.
Προβολή εκπαιδευτικού υλικού ή/και video (σύνδεσμος νο 2 ή/και 5) ή/και Προσκεκλημένος ομιλητής (δια ζώσης ή διαδικτυακά): από την Ελληνική Αστυνομία/ Πυροσβεστική/ ΕΚΑΒ (διαθεματική προσέγγιση με την Οικιακή Οικονομία).
Ερωτήσεις/συζήτηση.
Αναστοχαστική συζήτηση βασικών εννοιών της ασφάλειας στο δρόμο που αναφέρθηκαν.
Προετοιμασία επόμενου εργαστηρίου:
Προβολή video (σύνδεσμος νο 3).
Μοιράζουμε το 1ο Φύλλο Εργασίας. Ζητάμε από κάθε μαθητή/τρια να φωτογραφίσει τα επικίνδυνα σημεία που θα εντοπίσει στο 1ο Φ.Ε.
Προβολή του συννεφόλεξου.
Προετοιμασία δραστηριότητας:
Παραγωγή μικρής ταινίας ή/και αφίσας, τα οποία θα περιλαμβάνουν ενδεικτικά τις φωτογραφίες, τις συνεντεύξεις, τη βιντεοσκόπηση. Ξεκινώντας το συντονισμό από το δεύτερο εργαστήριο και μέχρι το πέμπτο, προετοιμάζεται προοδευτικά το τμήμα. Διαθεματική προσέγγιση με το μάθημα της Πληροφορικής, της Μουσικής, Νεοελληνικής Γλώσσας.
Φωτογραφίζω τη γειτονιά μου
Οι μαθητές/τριες αναμένεται μετά το τέλος του εργαστηρίου να:
• Εξασκήσουν τις επικοινωνιακές δεξιότητες
• Συνεργάζονται
• Διατυπώνουν προβληματισμούς
• Εξασκήσουν τον γραπτό λόγο
• Εξοικειωθούν με την τέχνη
• Καλλιεργήσουν τις ψηφιακές δεξιότητες

Παρουσίαση των φωτογραφιών. Αρχικά ρωτάμε το τμήμα πως κύλησε η διαδικασία και τι εντυπώσεις αποκόμισε από τη δραστηριότητα (1ο ΦΕ).
Δημιουργία κολάζ (διαθεματική προσέγγιση με το μάθημα των Καλλιτεχνικών/Πληροφορικής).
Σύνθεση κειμένου: ομαδοσυνεργατική προσέγγιση. Χωρίζουμε το τμήμα σε μικρότερες ομάδες των 3-5 ατόμων. Κάθε μέλος της ομάδας συζητά με τα υπόλοιπα μέλη τα αποτελέσματα του 1ου ΦΕ. Στη συνέχεια η ομάδα επεξεργάζεται το 2ο ΦΕ προκειμένου να συνθέσει ένα ενιαίο κείμενο (διαθεματική προσέγγιση με τη Νεοελληνική Γλώσσα). Παρουσίαση στην ολομέλεια των κειμένων (εναλλακτικά η παρουσίαση μπορεί να γίνει με δραματοποίηση/παιχνίδι ρόλων/διαθεματική προσέγγιση με Θεατρική Αγωγή).
Αναστοχασμός. Συζήτηση στην ολομέλεια «τι αποκόμισα από τα ΦΕ», «πως ήταν η συνεργασία στην ομάδα».
Προετοιμασία επόμενου εργαστηρίου:
3ο Φύλλο Εργασίας
Ο/Η μαθητής/τρια θα αναλάβει να πάρει συνέντευξη από κατοίκους της γειτονιάς που έχει φωτογραφήσει. Η συνέντευξη θα μπορεί να μαγνητοφωνηθεί ή/και να βιντεοσκοπηθεί (με τη σύμφωνη γνώμη των κατοίκων). Αποτυπώνονται στα Φ.Ε. οι απαντήσεις. Μέλη του συλλόγου γονέων & κηδεμόνων συνοδεύουν τους/τις μαθητές/τριες.
Διαδικτυακά: συνέντευξη μέσω ψηφιακής εφαρμογής.
Διαδικτυακά: 1) αποστολή φωτογραφιών & δημιουργία ψηφιακού κολάζ, 2) χωρισμός των μικρών ομάδων σε «δωμάτια», επεξεργασία φύλλων εργασίας.
Συνέντευξη σε κατοίκους της γειτονιάς μου
Οι μαθητές/τριες αναμένεται μετά το τέλος του εργαστηρίου να:
• Διατυπώνουν ερωτήματα
• Συνθέσουν ένα κείμενο
• Καλλιεργήσουν επικοινωνιακές δεξιότητες
• Εξασκήσουν τη λήψη αποφάσεων
• Χρησιμοποιούν εποπτικά μέσα
• Σύνθεση δεξιοτήτων
• Εξοικειωθούν με την τέχνη

Παρουσίαση των συνεντεύξεων.
Ζητάμε από το τμήμα να φέρει μία πρώτη εντύπωση από τη συνέντευξη. Στη συνέχεια θα δουλέψουν ομαδοσυνεργατικά στις μικρές ομάδες. Συζήτηση στις μικρές ομάδες για τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων και συμπλήρωση του 4ου Φύλλου Εργασίας. Παρουσίαση στην ολομέλεια βασικών σημείων των συνεντεύξεων (διαθεματική προσέγγιση με την Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή (ΚΠΑ) και τη Νεοελληνική Γλώσσα).
Συζήτηση επί των αποτελεσμάτων στην ολομέλεια.
Σύνταξη αιτήματος: για συνάντηση με τη δημοτική αρχή. Θα περιλαμβάνει τα αποτελέσματα των φύλλων εργασίας & τις προτάσεις των μαθητών/τριών.
Αναστοχασμός: «πώς νιώσατε όταν παίρνατε συνέντευξη;» «σας δυσκόλεψε κάτι;» «πώς σας φάνηκε η εμπειρία;»
Προαιρετική δημιουργία αφίσας.
Δημιουργία ταινίας
Οι μαθητές/τριες αναμένεται μετά το τέλος του εργαστηρίου να:
• Καλλιεργήσουν τις ψηφιακές δεξιότητες, τη δημιουργικότητά τους, τη συνεργασία
• Συνθέσουν τα αποτελέσματα των εργαστηρίων
• Παράγουν μία μικρή ταινία

Δημιουργία μικρής ταινίας:
που θα περιλαμβάνει στοιχεία από:
• Το συννεφόλεξο
• Το κολάζ
• Το ενιαίο κείμενο των παιδιών
• Τις συνεντεύξεις των κατοίκων
• Τις προτάσεις των μαθητών
Για την παραγωγή της ταινίας μπορούν να αξιοποιηθούν λογισμικά ελεύθερης χρήσης ή στο φωτόδεντρο-icreate (i-create - Αρχική (minedu.gov.gr) https://i- create.minedu.gov.gr/#sp-seminaria
Προσκαλούμε τους/τις μαθητές/τριες να αυτενεργήσουν και να προτείνουν ιδέες. Διαθεματική προσέγγιση με το μάθημα της Πληροφορικής, της Μουσικής, της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής, των Καλλιτεχνικών.
Συνάντηση στον Δήμο
Οι μαθητές/τριες αναμένεται μετά το τέλος του εργαστηρίου:
• Εκπροσωπήσουν το σχολείο τους
• Υποβάλλουν τα αιτήματά τους
• Συνεργάζονται
• αντιληφθούν

Συνάντηση με δημοτική αρχή:
(ή εφόσον οι συνθήκες δεν το επιτρέπουν, μπορεί να διοργανωθεί διαδικτυακή συνάντηση με τη δημοτική αρχή) μαζί με εκπροσώπους από το σύλλογο γονέων και κηδεμόνων (διαθεματική προσέγγιση με το μάθημα της ΚΠΑ). Κατάθεση του κοινού κειμένου/εγγράφου και παρουσίαση της ταινίας. Οι μαθητές/τριες διατυπώνουν τα ερωτήματά τους, τους προβληματισμούς τους. Λειτουργούν ως ενεργοί πολίτες της κοινωνίας τους. Έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα για να συμμετέχουν σε δημόσιο διάλογο.
Αναστοχασμός:
Συζήτηση στην τάξη για την εξέλιξη της συνάντησης και τα αποτελέσματα αυτής.
Αξιολόγηση προγράμματος
Οι μαθητές/τριες αναμένεται μετά το τέλος του εργαστηρίου να:
• Εκτιμήσουν και να αξιολογήσουν τη δική τους συμμετοχή, των συμμαθητών/τριών τους, του προγράμματος

Επαναλαμβάνουμε τη δραστηριότητα του 2ου εργαστηρίου:
Καταιγισμός ιδεών: μοιράζουμε στους/στις μαθητές/τριες post it και ζητάμε να γράψουν αυθόρμητα τι θεωρούν ότι είναι η ασφάλεια στο δρόμο. Κατόπιν τα κολλάνε σε χαρτόνι. Στη συνέχεια τα διαβάζουμε. Έπειτα τοποθετούμε δίπλα και το χαρτόνι από το 2ο εργαστήριο και ακολουθεί συζήτηση.
Αναστοχαστική συζήτηση: τι διαφορές εντοπίζουμε σε σχέση με τις πρώτες απαντήσεις.
Αξιολόγηση/αναστοχασμός
Διατρέχουμε αναστοχαστικά όλη την πορεία του προγράμματος. Γίνεται μία ιστορική αναδρομή των εργαστηρίων ξεκινώντας από το πρώτο. Ακολουθεί η συνοπτική αναφορά στα υπόλοιπα. Απευθύνονται στους/στις μαθητές/τριες αναστοχαστικές ερωτήσεις «πώς σας φάνηκαν τα εργαστήρια;», «μάθατε/ακούσατε κάτι καινούριο;», «τι σας εντυπωσίασε περισσότερο».
Συμπλήρωση των Φύλλων:
 Περιγραφικής Αξιολόγησης
 Περιγραφικής Αυτοαξιολόγησης
 Περιγραφικής Ετεροαξιολόγησης
 Αξιολόγησης Προγράμματος από τον συντονιστή
 Αξιολόγησης Προγράμματος από τους/τις μαθητές/τριες

Υλικό Αξιολόγησης

Προτείνεται να αξιολογηθεί το πρόγραμμα από τον συντονιστή εκπαιδευτικό καθώς και από τους/τις μαθητές/τριες. Στο έβδομο εργαστήριο θα γίνει μία σύνοψη της πορείας των έξι εργαστηρίων, θα διατυπωθούν αναστοχαστικές ερωτήσεις και αφού συμπληρωθούν τα φύλλα αξιολόγησης, στο τέλος θα απαντηθούν τα φύλλα αξιολόγησης του προγράμματος.
E14_ΥΛΙΚΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Περιγραφή βασικού θεωρητικού πλαισίου υποστήριξης του προγράμματος:
Σκοπός του προγράμματος είναι η εκπαίδευση των μαθητών/τριών σε θέματα που αφορούν την Οδική Ασφάλεια μέσα από το πρίσμα της κοινωνικής πολιτειότητας και ειδικότερα εντός του πλαισίου της τοπικής κοινότητας. Θα διερευνηθούν οι διαστάσεις της Οδικής Ασφάλειας με άξονα τον ενεργό πολίτη και τη συμβολή της σχολικής κοινότητας στην αυτό – προστασία και ευαισθητοποίηση στην Κυκλοφοριακή Αγωγή. Θα εξεταστούν η μετακίνηση από το σπίτι προς το σχολείο και ζητήματα τα οποία επηρεάζουν την καθημερινότητα των μελών της μαθητικής κοινότητας, με απώτερο στόχο την υποβολή των αποτελεσμάτων του προγράμματος στον τοπικό δήμο.

Μέσα από το πρόγραμμα οι μαθητές/τριες ακολουθώντας τα μονοπάτια της εμπειρικής και διερευνητικής μάθησης, θα συστηθούν μέσα από μια διαφορετική ματιά, θα εντοπίσουν και θα φωτογραφήσουν επικίνδυνα σημεία της καθημερινής τους διαδρομής από και προς το σχολείο, θα καταγράψουν τις παρατηρήσεις τους, θα πάρουν συνέντευξη από περίοικους της γειτονιάς, θα βιντεοσκοπήσουν, θα συντάξουν ένα κοινό έγγραφο, θα εκπροσωπήσουν το σχολείο στη δημοτική αρχή προκειμένου να κοινοποιήσουν τα ευρήματά τους και τέλος θα αξιολογήσουν και θα αξιολογηθούν.

Μέσα από το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των επτά εργαστηρίων επιδιώκεται οι μαθητές/τριες να:
 εμπεδώσουν βασικές έννοιες της Οδικής Ασφάλειας
 μυηθούν σε υγιείς συνήθειες, αντιλήψεις και στάσεις
 προβληματιστούν
 διαμορφώσουν κριτική σκέψη
 καλλιεργήσουν τη λήψη απόφασης
 εξασκήσουν την επίλυση προβλήματος
 αναλάβουν πρωτοβουλίες για θέματα οδικής ασφάλειας
 λάβουν εφόδια και κίνητρα ώστε να σχεδιάσουν δράσεις
 ευαισθητοποιήσουν την εκπαιδευτική οικογένεια
 ενεργοποιήσουν κατοίκους της γειτονιάς
 δραστηριοποιηθούν σε θέματα της κοινότητας
 συμμετέχουν σε θεσμούς
 κατακτήσουν ιδιότητες του ενεργού πολίτη
 προετοιμαστούν για το ρόλο του αυριανού πολίτη
 συλλέξουν και να αναλύσουν δεδομένα
 εμφυσήσουν την οδική συνείδηση και ευσυνειδησία
 αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής της κοινότητας
 αναπτύξουν στρατηγική σκέψη για την οδική ασφάλεια
 ευχαριστηθούν τη διαδρομή… του προγράμματος

Προαπαιτούμενες γνώσεις:
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές/τριες οι οποίοι/ες έχουν εξοικειωθεί με την Κυκλοφοριακή Αγωγή και τις έννοιες της Οδικής Ασφάλειας. Κάτω από αυτό το πρίσμα δεν αφιερώνεται χρόνος για τη θεωρητική πλαισίωση. Ωστόσο, εάν κρίνεται απαραίτητο, ο/η συντονιστής/τρια εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να ανατρέξει στο εκπαιδευτικό υλικό/συνδέσεις, όπου γίνεται διασύνδεση με προτεινόμενους φορείς. Ανάλογα λοιπόν με τις ανάγκες του τμήματος μπορεί να αφιερωθεί επιπλέον χρόνος για βασικές έννοιες Κυκλοφοριακής Αγωγής – Οδικής Ασφάλειας. Το πρόγραμμα οργανώνεται με ενδεικτικές δραστηριότητες. Ο/Η εκπαιδευτικός μπορεί να επεκτείνει ή να περιορίσει κάποιες δραστηριότητες ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών, αξιοποιώντας τη διαθεματικότητα και διεπιστημονικότητα. Οι σύνδεσμοι και οι φορείς συνεργασίας προτείνονται για αυτόν τον σκοπό. Είναι σημαντικό ο/η συντονιστής/τρια εκπαιδευτικός να έχει μελετήσει και τα επτά εργαστήρια προτού ξεκινήσει, προκειμένου να οργανώσει καλύτερα τις δραστηριότητες.
Προσβασιμότητα:
Δεν υπάρχει ρητή αναφορά στη μέριμνα για την προσβασιμότητα του προγράμματος «Κυκλοφορώντας με ασφάλεια» για μαθητές με ειδικές ανάγκες. Ωστόσο, για να καταστεί το πρόγραμμα συμπεριληπτικό και προσβάσιμο σε όλη τη μαθητική κοινότητα, θα μπορούσαν να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα. Αρχικά, το εκπαιδευτικό υλικό πρέπει να προσαρμοστεί για μαθητές με αναπηρίες, όπως η δημιουργία εκδόσεων σε γραφή Braille για παιδιά με προβλήματα όρασης, ή η χρήση βίντεο με υπότιτλους και νοηματική γλώσσα για μαθητές με προβλήματα ακοής. Επίσης, η ενσωμάτωση διαδραστικών εργαλείων και η χρήση υποστηρικτικής τεχνολογίας, όπως tablets με προγράμματα οπτικής και ακουστικής υποβοήθησης, μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της προσβασιμότητας. Τέλος, είναι σημαντική η συνεργασία με εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι δραστηριότητες είναι κατάλληλες και εξατομικευμένες για τις ανάγκες κάθε μαθητή, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή και την ισότιμη ένταξη.
Δυνατότητα επέκτασης:
Εκδηλώσεις διάχυσης:
 με δελτίο τύπου στη σχολική εφημερίδα,
 στον τοπικό τύπο,
 στην ιστοσελίδα του σχολείου,
 στα email των γονέων/κηδεμόνων,
 δημιουργία αφίσας (με τα ονόματα των μαθητών/τριών ή/και φωτογραφίες τους και τις δράσεις που υλοποίησαν),
 κοινοποίηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
 προβολή της ταινίας στα υπόλοιπα τμήματα και συμπλήρωση ερωτηματολογίου αξιολόγησης (ψηφιακού) αμέσως μετά
 διασύνδεση με άλλα σχολεία που υλοποιούν το πρόγραμμα
 διοργάνωση Πανελλήνιου Συνεδρίου Καλών Πρακτικών του Προγράμματος Δεξιοτήτων.

Φορείς και άλλες συνεργασίες που θα εμπλουτίσουν το πρόγραμμα:
 Ελληνική Αστυνομία
 Δημοτική Αστυνομία
 Πυροσβεστική
 Τεχνική υπηρεσία του δήμου
 Δημοτική αρχή/ αντιδήμαρχος παιδείας/τεχνική υπηρεσία Δήμου
 ΕΚΑΒ, Τομέας Πρόληψης Ατυχημάτων Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών
Μοιράσου το